Các bác sĩ Bệnh viện Phụ Sản Trung ương vừa phối hợp cùng Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cứu sống một nữ bệnh nhân 43 tuổi bị băng huyết nguy kịch do thông nối động – tĩnh mạch tử cung (AVM), bệnh lí hiếm gặp nhưng cực kì nguy hiểm.

Ra máu ồ ạt, tính mạng bị đe dọa

Bệnh nhân là chị Vũ Thị D. (43 tuổi, Hà Nội), có tiền sử ba lần mổ lấy thai và ba lần hút thai. Chị nhập viện trong tình trạng ra máu âm đạo ồ ạt, choáng nặng, đe dọa tính mạng.

Ngay khi tiếp nhận, ThS. bác sĩ Đặng Anh Linh, Trưởng khoa Phụ nội tiết, Bệnh viện Phụ Sản Trung ương đã trực tiếp thăm khám. Kết quả siêu âm Doppler màu cho thấy hình ảnh tăng sinh mạch máu bất thường trong cơ tử cung, kèm dòng chảy vận tốc cao. Các bác sĩ xác định đây là ca băng huyết do thông nối động, tĩnh mạch tử cung (AVM), bệnh lí ít gặp nhưng có thể gây xuất huyết ồ ạt, nguy cơ tử vong cao.

Bệnh nhân được chuyển sang Trung tâm Can thiệp mạch (Bệnh viện Việt Đức). Kết quả chụp mạch số hóa xóa nền (DSA) xác nhận chẩn đoán ban đầu, đồng thời ê-kíp tiến hành nút mạch tại các vùng tổn thương. Sau can thiệp, tình trạng chảy máu chấm dứt, bệnh nhân ổn định, được chuyển về Phụ Sản Trung ương theo dõi và sau đó xuất viện trong tình trạng khỏe mạnh.

Ca bệnh hiếm gặp, nguy cơ mất tử cung nếu xử trí sai

ThS. bác sĩ Đặng Anh Linh cho biết: “Thông nối động – tĩnh mạch trong cơ tử cung rất hiếm gặp nhưng vô cùng nguy hiểm. Nếu không chẩn đoán đúng, việc xử trí bằng nạo hút buồng tử cung có thể khiến bệnh nhân chảy máu trầm trọng hơn, thậm chí buộc phải cắt tử cung để giữ mạng sống. Điều này đặc biệt đáng lo với phụ nữ còn mong muốn sinh con”.

Tăng sinh mạch máu cơ tử cung là thuật ngữ được dùng để mô tả tình trạng các mạch máu tăng sinh ngoằn ngoèo trong cơ tử cung. Bất thường này hay liên quan đến một tình trạng thai kì gần đây như sẩy thai không hoàn toàn, phá thai ngoại khoa, thai bám sẹo mổ lấy thai chưa hay đang được điều trị, bệnh lí nguyên bào nuôi hoặc các phẫu thuật vùng chậu và ung thư nội mạc tử cung. Tỉ lệ EMV sau sẩy thai không hoàn toàn vào khoảng 1.52 %. EMV có thể gây xuất huyết âm đạo nghiêm trọng nhưng cũng có thể không có triệu chứng gì và thường tự khỏi sau khi loại bỏ khối sót nhau và không cần phải điều trị tích cực như truyền máu, thuyên tắc mạch hay cắt tử cung.

Thông nối động tĩnh mạch trong cơ tử cung là một bất thường hiếm gặp với ít hơn 150 ca được ghi nhận trong y văn và là nguyên nhân có thể gây xuất huyết âm đạo đe dọa tính mạng của bệnh nhân. AVM trong cơ tử cung có thể là một dị dạng bẩm sinh hay mắc phải tuy nhiên phần lớn các trường hợp là mắc phải. AVM bẩm sinh hiếm gặp hơn và thường kèm theo tổn thương tương tự ở những cơ quan khác. Tăng sinh mạch máu cơ tử cung trước đây được xem là một dạng tổn thương thông nối động tĩnh mạch mắc phải. Tuy nhiên theo đa số các tác giả hiện nay thì sử dụng thuật ngữ Tăng sinh mạch máu cơ tử cung sẽ phù hợp hơn AVM trong trường hợp liên quan đến thai kì.

Siêu âm Doppler màu là phương tiện phổ biến và có giá trị để chẩn đoán Tăng sinh mạch máu cơ tử cung. Chụp mạch là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán AVM. Hiện nay chẩn đoán phân biệt EMV với AVM thật sự là khó khăn do hình ảnh siêu âm trùng lấp và chưa có sự đồng thuận thống nhất về tiêu chuẩn chẩn đoán hai bệnh lí này.

Theo các chuyên gia, siêu âm là phương tiện đầu tay giúp phát hiện tổn thương AVM, trong khi chụp mạch số hóa xóa nền (DSA) vừa là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán, vừa cho phép điều trị bằng nút chọn lọc mạch máu tổn thương.

Bác sĩ Linh khuyến cáo: phụ nữ từng nhiều lần nạo hút thai, mổ lấy thai hoặc bóc u xơ tử cung, nếu xuất hiện tình trạng ra máu âm đạo bất thường, cần đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa để được chẩn đoán kịp thời. Việc phát hiện sớm và xử trí đúng sẽ giúp hạn chế nguy cơ băng huyết đe dọa tính mạng, đồng thời bảo tồn tử cung và khả năng sinh sản cho người bệnh.