Những cột mốc khẳng định uy tín gạo Việt

Giới chuyên gia nhận định, những năm gần đây, ngành gạo Việt Nam đã ghi nhận những bước tiến mang tính lịch sử. Từ khi Việt Nam đạt giải gạo ngon nhất thế giới năm 2019 và tiếp tục giành giải cao vào năm 2023, những cột mốc này đã đánh dấu sự thay đổi ngoạn mục về chất lượng gạo Việt.

Trước đó, sau gần 30 năm xuất khẩu từ năm 1988 - 2018, gạo Việt Nam thường được đánh giá là giá rẻ và phẩm chất thấp. Tuy nhiên, với sự xuất hiện của các thương hiệu đặc biệt như ST25 của ông Hồ Quang Cua, hình ảnh gạo Việt Nam đã vươn lên trở thành một trong những loại gạo ngon nhất thế giới, đồng thời đưa Việt Nam trở thành nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai toàn cầu.

Điều này không chỉ khẳng định uy tín của gạo Việt Nam, mà còn mở ra cơ hội phát triển một hệ sinh thái sản phẩm từ gạo, bao gồm bánh gạo, bún, bánh đa và nhiều sản phẩm khác. Nếu được khai thác hiệu quả, Việt Nam hoàn toàn có khả năng xây dựng một ngành công nghiệp gạo tiêu chuẩn quốc tế, trở thành hình mẫu cho thế giới.

Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến, hiện nay, Việt Nam đang triển khai “Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030”. Đây là xu hướng phát triển đi theo chuỗi giá trị toàn diện, từ chất lượng gạo ngon nhất, mở rộng quy mô sản xuất lớn đến tuân thủ các tiêu chuẩn môi trường. Cùng với đó, uy tín gạo Việt Nam ngày càng tăng, giá bán cải thiện và năng lực cạnh tranh nâng cao, góp phần thúc đẩy quy trình sản xuất chuyên nghiệp hóa.

Thương hiệu gạo Việt Nam đã có chỗ đứng trên thị trường quốc tế. Nếu tận dụng tốt cơ hội, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một ngành công nghiệp gạo chuẩn mực số 1 thế giới. Tuy nhiên, với đà phát triển hiện tại, khả năng gạo Việt bị nhái hay giả thương hiệu còn tiếp tục tăng, minh chứng cho sức hấp dẫn và giá trị toàn cầu của gạo Việt.

Coi trọng bảo hộ thương hiệu ở nước ngoài

Việc các sản phẩm nhái hay giả thương hiệu gạo Việt xuất hiện sẽ gây ảnh hưởng đến niềm tin của người tiêu dùng quốc tế và làm giảm uy tín và hình ảnh của thương hiệu Việt Nam. Do đó, việc bảo vệ hình ảnh và mức độ lan tỏa của gạo Việt là hết sức quan trọng.

PGS.TS Nguyễn Thường Lạng – Giảng viên cao cấp Đại học Kinh tế Quốc dân cho rằng, để giải quyết vấn đề này, các DN cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về bảo hộ đối tượng sở hữu công nghiệp, bao gồm bảo hộ nhãn hiệu và các tiêu chuẩn về phẩm chất, chất lượng theo Luật Sở hữu trí tuệ và các cam kết quốc tế mà Việt Nam đã tham gia.

Bên cạnh đó, cần xây dựng một mạng lưới bảo hộ hiệu quả, xử lý triệt để các vụ vi phạm và công khai minh bạch để răn đe; đồng thời tuyên truyền rộng rãi đến cộng đồng về những hành vi làm giả, làm nhái không chỉ vi phạm pháp luật mà còn làm tổn hại uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.

“Chỉ khi thực hiện nghiêm minh, ngăn chặn sớm đến xử lý triệt để, ngành gạo Việt Nam mới có thể bảo vệ được thương hiệu và phát triển bền vững trên thị trường toàn cầu.” – PGS.TS Nguyễn Thường Lạng nhấn mạnh.

Vế vấn đề này, TS Nguyễn Trí Hiếu nhận định, việc đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ ở các thị trường nước ngoài là bước đi bắt buộc trước khi đưa sản phẩm xuất khẩu. Chẳng hạn, tại Mỹ, quá trình thẩm định thường kéo dài 10-18 tháng, với chi phí khoảng 200 USD. Do thời gian này tương đối dài, nhiều DN có thể bán sản phẩm trước khi đăng ký hoàn tất, nhưng điều quan trọng là phải thực hiện đầy đủ thủ tục đăng ký bảo hộ nhãn hiệu và quyền sở hữu trí tuệ cho các sản phẩm gạo của Việt Nam. Trong giai đoạn chờ đợi, DN có thể sử dụng ký hiệu hoặc chú thích nhãn hiệu đang chờ bảo hộ để tạo cơ sở pháp lý ban đầu.

Ngay cả khi phát hiện vi phạm hay nhái thương hiệu, DN không thể tự giải quyết một mình mà cần phối hợp với nhiều bên. Trước hết, cần thông qua hiệp hội ngành hàng để làm thủ tục khởi kiện hợp pháp, đồng thời có sự hỗ trợ của Bộ Công Thương, các thương vụ và đại sứ quán Việt Nam tại nước sở tại. Ngoài ra, các hiệp định quốc tế mà Việt Nam đã ký về bảo hộ sở hữu trí tuệ, cũng là cơ sở pháp lý quan trọng để yêu cầu bảo vệ quyền lợi.

“Các đối tác nhập khẩu bao gồm siêu thị, nhà phân phối, cũng phải chịu trách nhiệm nếu họ phân phối sản phẩm nhái. Trong trường hợp vi phạm, DN hoàn toàn có quyền khởi kiện, yêu cầu bồi thường và đánh giá tác động. Dĩ nhiên, chi phí pháp lý cho các vụ kiện quốc tế có thể rất cao, nhưng việc này là cần thiết để bảo vệ uy tín và thương hiệu gạo Việt” – TS Nguyễn Trí Hiếu lưu ý.