Báo cáo WIPO: Việt Nam có ​​tốc độ tăng trưởng nhanh nhất về số lượng đơn xin cấp bằng sáng chế

Theo WIPO, sự tăng trưởng mạnh mẽ này đặc biệt đáng chú ý trong bối cảnh điều kiện kinh tế đầy thách thức của năm qua. Sau mức giảm 3% vào năm 2019 - thời điểm đỉnh điểm của đại dịch COVID-19 - số lượng đơn xin cấp bằng sáng chế trên toàn cầu đã tăng trong năm năm liên tiếp. 

Sự gia tăng đáng kể về số lượng đơn xin cấp bằng sáng chế của những người nộp đơn cư trú tại Trung Quốc (ít nhất 153.072 đơn bổ sung vào năm 2024 so với năm 2023), Ấn Độ (+12.274), Hàn Quốc (+7.523) và Nhật Bản (+4.533) là động lực chính cho sự tăng trưởng vào năm 2024. Hơn nữa, trong năm năm qua, Trung Quốc, Ấn Độ và Hàn Quốc luôn là những quốc gia đóng góp chính vào mức tăng trưởng chung về số lượng đơn xin cấp bằng sáng chế.

Số lượng đơn xin cấp bằng sáng chế trên toàn thế giới giai đoạn 2010–2024. Nguồn: WIPO

Báo cáo của WIPO cũng cho biết, tổng số đơn đăng ký được nộp trên toàn thế giới là 3,7 triệu đơn vào năm 2024 bao gồm 2,7 triệu đơn của người thường trú (chiếm 72,6% tổng số) và 1 triệu đơn của người không thường trú (chiếm 27,4%). Đơn của người thường trú tăng 6,8% vào năm 2024, tốc độ tăng trưởng nhanh nhất kể từ năm 2016 , trong khi đơn của người không thường trú vẫn ổn định.

Trong thập kỷ qua, đơn của người thường trú tăng nhanh hơn đơn của người không thường trú, với tốc độ tăng trưởng trung bình hàng năm lần lượt là 4,1% và 1,6%. Về khối lượng, đơn của người thường trú đã tăng từ 1,8 triệu vào năm 2014 lên 2,7 triệu vào năm 2024, trong khi đơn của người không thường trú tăng khiêm tốn hơn, tăng từ 0,9 triệu lên 1 triệu trong cùng kỳ. Điều đáng chú ý là sự gia tăng đáng kể trong số lượng hồ sơ của cư dân đã góp phần làm giảm đáng kể tỷ lệ hồ sơ của phi cư dân trên toàn cầu, giảm từ 32,6% xuống còn 27,4% trong thập kỷ qua.

WIPO dự báo, xu hướng dài hạn về số lượng đơn xin cấp bằng sáng chế toàn cầu vẫn liên tục tăng, phản ánh tốc độ đổi mới sáng tạo ngày càng nhanh trên toàn thế giới. Từ năm 2010 đến năm 2024, số lượng đơn đã tăng gần gấp đôi, từ gần 2 triệu lên 3,7 triệu đơn.

Số lượng bằng sáng chế có hiệu lực trên toàn thế giới đã tăng lên 19,7 triệu vào năm 2024, tăng 6% so với năm trước

Quyền sở hữu bằng sáng chế thường có hiệu lực tối đa 20 năm kể từ ngày nộp đơn. Ước tính có 19,7 triệu bằng sáng chế đang có hiệu lực tại 142 khu vực pháp lý vào năm 2024 (hình A41). Con số này cho thấy mức tăng trưởng mạnh 6% so với năm 2023. Sự tăng trưởng này chủ yếu đến từ Trung Quốc, với 698.234 bằng sáng chế còn hiệu lực vào năm 2024 so với năm trước.

Năm 2024, chỉ có bốn quốc gia có ít nhất 1 triệu bằng sáng chế còn hiệu lực. Đó là Trung Quốc (5,7 triệu) có số lượng bằng sáng chế còn hiệu lực cao nhất, tiếp theo là Hoa Kỳ (3,5 triệu), Nhật Bản (2,1 triệu) và Hàn Quốc (1,3 triệu).

Trong số 10 quốc gia đứng đầu, Trung Quốc chứng kiến mức tăng trưởng nhanh nhất về số lượng bằng sáng chế còn hiệu lực vào năm 2024 (+14%), tiếp theo là Vương quốc Hà Lan (+8,5%) và Vương quốc Anh (+6,6%). Ngoài top 10, Ấn Độ duy trì sáu năm tăng trưởng hai con số, với số lượng bằng sáng chế còn hiệu lực tăng từ 76.556 vào năm 2019 lên 228.402 vào năm 2024.

Luxembourg (+18,2%) và Thụy Điển (+18,2%), cùng với Trung Quốc, những quốc gia chứng kiến mức tăng trưởng hai con số về số lượng bằng sáng chế. Đây cũng là kết quả phản ánh một phần hiệu quả từ việc áp dụng hệ thống Bằng sáng chế thống nhất của EPO vào năm 2023. 

Số lượng bằng sáng chế được cấp trên toàn thế giới tăng 5,2%, đạt 2,1 triệu vào năm 2024

Tỷ lệ bằng sáng chế được cấp trên toàn thế giới của Châu Á đạt 71,1% vào năm 2024, đánh dấu mức tăng đáng kể 16,8 điểm phần trăm so với tỷ lệ toàn cầu của một thập kỷ trước vào năm 2014. Điều này phản ánh thực tế là ba trong số năm cơ quan cấp bằng sáng chế hàng đầu - Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc - nằm trong khu vực, riêng Trung Quốc chiếm gần một nửa (49,5%) tổng số trên toàn thế giới.

Các văn phòng đặt tại Bắc Mỹ chiếm 16,4% số bằng sáng chế được cấp trên toàn thế giới vào năm 2024, trong khi các văn phòng ở Châu Âu đóng góp 9,5% vào tổng số toàn cầu . Tỷ lệ kết hợp của Châu Phi, LAC và Châu Đại Dương lên tới 3%.

Trong thập kỷ qua, tỷ lệ của tất cả các khu vực - ngoại trừ Châu Á - đã giảm, chủ yếu là do sự gia tăng đáng kể về số bằng sáng chế được cấp bởi văn phòng SHTT của Trung Quốc. Sự phân bổ các đơn xin cấp bằng sáng chế (bảng A5) và số bằng sáng chế được cấp cho cả sáu khu vực đều có quy mô tương tự nhau.

Việt Nam chứng kiến tốc độ tăng trưởng nhanh nhất về số lượng đơn đang chờ xử lý trong giai đoạn 2023-2024

Theo WIPO, do các cơ quan cấp bằng sáng chế phải đánh giá xem các yêu cầu bảo hộ trong đơn có đáp ứng các tiêu chuẩn về tính mới, tính không hiển nhiên và khả năng áp dụng công nghiệp theo quy định của luật quốc gia hay không. Do đó, việc xử lý bằng sáng chế tốn nhiều thời gian và nguồn lực. Ước tính tổng số đơn đăng ký tiềm năng đang chờ xử lý trên toàn thế giới đã tăng lên 4,7 triệu vào năm 2024, tăng 3,6% so với năm trước. Ước tính này dựa trên dữ liệu được thu thập từ 113 cơ quan, nhưng không bao gồm Trung Quốc, nơi chỉ có dữ liệu một phần của năm 2024.

Dữ liệu đang chờ xử lý năm 2024 của Trung Quốc hiện chưa có. Trong số 20 cơ quan hàng đầu, Việt Nam (+75,4%) chứng kiến tốc độ tăng trưởng nhanh nhất về số lượng đơn đang chờ xử lý trong giai đoạn 2023-2024, tiếp theo là Philippines (+15,4%) và Mexico (+11,1%). Ngược lại, Liên bang Nga (–11,3%), Thái Lan (–10,6) và Vương quốc Anh (–10,5%) đã giảm đáng kể lượng đơn đang chờ xử lý trong cùng kỳ.