Những “điểm chạm” đưa sản phẩm OCOP đến gần hơn với người tiêu dùng

Lâu nay, không ít xã có làng nghề truyền thống ở Hà Nội, sản phẩm OCOP vẫn chủ yếu được tiêu thụ theo phương thức quen thuộc, như bán tại hộ gia đình, chợ truyền thống hoặc thông qua các kênh nhỏ lẻ. Bao bì, nhãn mác chưa đồng bộ; không gian giới thiệu sản phẩm thiếu tính trải nghiệm; việc kết nối với du lịch còn manh mún. Trong khi người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến thiết kế, câu chuyện và trải nghiệm, những hạn chế này khiến sản phẩm khó tạo dấu ấn.

Chính từ thực tiễn đó, Sở Công Thương Hà Nội đã chỉ đạo Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại Hà Nội phát triển mô hình Trung tâm thiết kế, sáng tạo, giới thiệu quảng bá và bán sản phẩm OCOP. Thực tế triển khai Chương trình OCOP tại Hà Nội cho thấy, cấp xã chính là nơi hội tụ đầy đủ nhất các yếu tố tạo nên giá trị sản phẩm, từ nghệ nhân, làng nghề, nguyên liệu, đến câu chuyện văn hóa và đời sống cộng đồng.

Mỗi xã một cách làm sáng tạo

Tại xã Bát Tràng, bên cạnh hoạt động sản xuất gốm truyền thống, các không gian trưng bày, giới thiệu sản phẩm gắn với thiết kế sáng tạo đang từng bước được đầu tư bài bản. Không chỉ trưng bày sản phẩm hoàn thiện, nhiều không gian còn chú trọng kể câu chuyện về lịch sử làng nghề, quy trình làm gốm, sự đổi mới trong thiết kế để phù hợp với nhu cầu tiêu dùng và du lịch trải nghiệm.

Ông Đỗ Thành Thuận, Phó Chủ tịch UBND xã Bát Tràng cho biết, hiện xã đã có 70 sản phẩm được công nhận sản phẩm OCOP, trong đó nổi bật có 1 sản phẩm đạt OCOP 5 sao, 4 sản phẩm tiềm năng 5 sao, nhiều sản phẩm đạt chất lượng cao, được người tiêu dùng trong nước và quốc tế tin tưởng, lựa chọn, góp phần nâng cao giá trị kinh tế của làng nghề và thu nhập cho người dân địa phương.

“UBND xã Bát Tràng cam kết tiếp tục đồng hành, tạo điều kiện thuận lợi, phối hợp với các cấp, các ngành trong việc quảng bá, xúc tiến thương mại, nâng cao chất lượng sản phẩm, phát triển du lịch làng nghề, góp phần xây dựng Bát Tràng trở thành điểm đến văn hóa - du lịch hấp dẫn của Thủ đô Hà Nội”, ông Thuận nhấn mạnh.

Tương tự, tại xã Mê Linh có làng nghề hoa, cây cảnh không chỉ nổi tiếng với hoạt động sản xuất, chăm sóc và cung ứng hoa cho thị trường Thủ đô, còn đang được định hướng phát triển theo mô hình trải nghiệm. Trung tâm thiết kế sáng tạo, giới thiệu sản phẩm OCOP tại đây chú trọng kể câu chuyện về nghề trồng hoa truyền thống, gắn với cảnh quan sinh thái và xu hướng thiết kế không gian xanh, phục vụ du lịch tham quan, chụp ảnh và giáo dục trải nghiệm nông nghiệp.

Ông Trần Sỹ Đạt, Phó Chủ tịch xã Mê Linh (Hà Nội) cho biết, UBND xã xác định rõ việc ứng dụng công nghệ hiện đại, trí tuệ nhân tạo, nền tảng số trong sản xuất, chế biến, thiết kế, quảng bá và tiêu thụ sản phẩm OCOP là hướng đi tất yếu. Các nghệ nhân, nông dân, doanh nghiệp sẽ không chỉ dừng lại ở sản xuất thủ công truyền thống, còn tiếp cận thương mại điện tử, sàn giao dịch trực tuyến, mã QR truy xuất nguồn gốc và xây dựng thương hiệu số.

"Sự kết hợp giữa giá trị truyền thống và công nghệ hiện đại sẽ tạo sức bật mới, giúp sản phẩm và làng nghề Mê Linh giữ gìn bản sắc quê hương, đồng thời vươn xa trong tiến trình hội nhập quốc tế", ông Đạt cho hay.

Rút ngắn khoảng cách giữa sản xuất - thị trường

Từ thực tế tại các xã có làng nghề gắn với sản phẩm OCOP, chính quyền địa phương đã tận dụng chính không gian làng nghề, nhà văn hóa hoặc khu sản xuất để hình thành các điểm thiết kế - sáng tạo gắn với OCOP. Đây được xem là những “trạm trung chuyển” đầu tiên, nơi sản phẩm được làm mới về hình thức, được kể câu chuyện một cách rõ ràng hơn trước khi bước ra thị trường.

Khác với cách trưng bày truyền thống, các không gian thiết kế - sáng tạo ở cấp xã không chỉ hướng đến bán sản phẩm, còn chú trọng yếu tố trải nghiệm. Người tham quan có thể trực tiếp quan sát quy trình sản xuất, trò chuyện với nghệ nhân, tìm hiểu về lịch sử làng nghề và giá trị văn hóa ẩn sau mỗi sản phẩm. Các nghệ nhân và chủ thể OCOP có được cơ hội để hiểu rõ hơn nhu cầu thị trường, tiếp cận tư duy thiết kế mới, từ đó điều chỉnh sản phẩm phù hợp hơn với thị hiếu người tiêu dùng.

Theo ông Nguyễn Đình Thắng, Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội, việc hình thành các không gian thiết kế - sáng tạo tại xã giúp rút ngắn khoảng cách giữa sản xuất với thị trường, đồng thời tạo tiền đề để kết nối OCOP với du lịch nông thôn, du lịch làng nghề - một hướng đi đang được thành phố khuyến khích trong giai đoạn 2025 - 2030.

“Việc triển khai mô hình thiết kế - sáng tạo gắn với OCOP từ cấp xã cho thấy một cách tiếp cận linh hoạt, phù hợp với điều kiện thực tế của Hà Nội, nơi mỗi làng nghề, mỗi địa phương đều có bản sắc riêng. Thay vì xây dựng những mô hình lớn, tốn kém, cách làm từ cơ sở giúp tận dụng tốt nguồn lực sẵn có, đồng thời tạo sự chủ động cho địa phương và người dân”, ông Thắng khẳng định.