Bộ Công Thương ban hành Chiến lược phát triển dữ liệu đến năm 2030

Trong những năm qua, Bộ Công Thương đã chủ động xây dựng và đưa vào vận hành gần 40 cơ sở dữ liệu, bao gồm dữ liệu mở, dữ liệu chuyên ngành và các hệ thống trung tâm dữ liệu phục vụ công tác điều hành. Tuy nhiên, các hệ thống hiện tại vẫn còn tồn tại tình trạng phân tán, thiếu sự kết nối, khiến việc chia sẻ và khai thác dữ liệu chưa đạt hiệu quả như mong đợi.

Trước yêu cầu cấp bách của quá trình chuyển đổi số, Bộ Công Thương đã ban hành Chiến lược Phát triển dữ liệu đến năm 2030 với mục tiêu hình thành hệ sinh thái dữ liệu thống nhất, an toàn, hiệu quả và có khả năng kết nối với các cơ sở dữ liệu quốc gia. Việc triển khai chiến lược này không chỉ góp phần thúc đẩy xây dựng Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số Việt Nam, mà còn giúp Bộ Công Thương giữ vững vai trò tiên phong trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia.

Chiến lược đặt mục tiêu xây dựng một hệ sinh thái dữ liệu “đúng, đủ, sạch, sống, thống nhất và dùng chung”, tạo nền tảng cho việc ra quyết định dựa trên bằng chứng số. Đồng thời, Bộ sẽ hoàn thiện hành lang pháp lý về thu thập, chia sẻ, khai thác và quản lý dữ liệu, đảm bảo công tác quản trị diễn ra minh bạch, hiệu quả và phục vụ tốt hơn người dân, doanh nghiệp.

Chiến lược phát triển dữ liệu của Bộ Công Thương được triển khai trên ba trụ cột chính, bao gồm dữ liệu quản lý công nghiệp và năng lượng, dữ liệu quản lý thương mại và thị trường, cùng dữ liệu kinh tế tổng hợp ngành công thương.

Trong đó, dữ liệu quản lý công nghiệp và năng lượng giúp Bộ kiểm soát hiệu quả hoạt động sản xuất, quy hoạch, sử dụng năng lượng bền vững và phục vụ các chính sách về chuyển dịch năng lượng. Dữ liệu quản lý thương mại và thị trường phản ánh thực trạng lưu thông hàng hóa, thương mại điện tử, giao thương và cạnh tranh trong nước cũng như quốc tế. Còn dữ liệu kinh tế tổng hợp đóng vai trò là công cụ hỗ trợ dự báo xu hướng, đánh giá tác động và hoạch định chính sách phát triển ngành một cách chính xác và linh hoạt hơn.

Theo kế hoạch, đến năm 2028, toàn bộ các cơ sở dữ liệu của Bộ sẽ được liên thông thông qua nền tảng tích hợp dữ liệu LGSP hoặc các nền tảng số theo quy định, đảm bảo mọi hoạt động chỉ đạo, điều hành và ban hành chính sách đều được thực hiện trên môi trường số, công khai, minh bạch và nhanh chóng.

Về hạ tầng, Bộ Công Thương sẽ xây dựng hệ thống trung tâm dữ liệu tập trung theo nguyên tắc “hạ tầng tập trung - dữ liệu liên thông - khai thác hiệu quả”, đảm bảo tính an toàn, bảo mật và khả năng mở rộng để kết nối với các cơ sở dữ liệu quốc gia. Mục tiêu đến năm 2030 là hình thành một hệ thống dữ liệu thống nhất, bảo mật, an toàn, hiện đại, trở thành nền tảng cốt lõi thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện của toàn ngành.

Chiến lược cũng xác định rằng dữ liệu không chỉ là công cụ phục vụ quản lý mà còn là tài nguyên chiến lược của nền kinh tế số. Bộ sẽ ban hành cơ chế quản trị dữ liệu minh bạch, xác định rõ quyền sở hữu, quyền truy cập và khai thác, đồng thời xây dựng chính sách phân bổ, điều phối giá trị dữ liệu nhằm khuyến khích sáng tạo, chia sẻ và sử dụng hiệu quả. Đặc biệt, Bộ nhấn mạnh yêu cầu bảo đảm chủ quyền số quốc gia đối với dữ liệu ngành công thương, nhất là trong bối cảnh toàn cầu hóa và chia sẻ dữ liệu xuyên biên giới ngày càng sâu rộng.

Để hiện thực hóa Chiến lược, Bộ Công Thương sẽ đầu tư mạnh vào hạ tầng công nghệ hiện đại, bao gồm trung tâm dữ liệu tập trung, hệ thống lưu trữ dữ liệu lớn (data lake, data warehouse, cloud computing) cùng các nền tảng phân tích dữ liệu thông minh. Song song, Bộ sẽ tập trung phát triển đội ngũ nhân lực dữ liệu chất lượng cao, gồm chuyên gia, kỹ sư và nhà khoa học dữ liệu, nhằm làm chủ công nghệ khai thác, xử lý và phân tích thông tin.

Chiến lược được triển khai theo ba giai đoạn cụ thể. Trong giai đoạn 2025 - 2026, Bộ sẽ tập trung hoàn thiện danh mục dữ liệu, quy định pháp lý, tiêu chuẩn kỹ thuật, đồng thời hình thành kho dữ liệu nghiệp vụ dùng chung cho toàn ngành.

Giai đoạn 2027 - 2028, Bộ sẽ đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong phân tích, quản trị và khai phá dữ liệu, tiến tới hình thành nền tảng dữ liệu tổng hợp thống nhất. Đến giai đoạn 2029 - 2030, Bộ Công Thương hướng tới làm chủ công nghệ dữ liệu, phát triển các ứng dụng phục vụ điều hành, quản lý và hoạch định chính sách dựa trên dữ liệu.

Kinh phí thực hiện Chiến lược được bố trí từ ngân sách nhà nước và các nguồn vốn hợp pháp khác, đồng thời khuyến khích huy động nguồn lực xã hội hóa từ doanh nghiệp và tổ chức công nghệ trong, ngoài nước. Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số được giao làm đơn vị đầu mối, chịu trách nhiệm hướng dẫn, giám sát và phối hợp triển khai Chiến lược.

Chiến lược Phát triển dữ liệu và Quy hoạch tổng thể hạ tầng trung tâm dữ liệu không chỉ là bản kế hoạch kỹ thuật, mà còn là bước đi chiến lược trong tiến trình hiện đại hóa quản lý nhà nước của Bộ Công Thương. Khi mọi quyết định quản lý, điều hành và hoạch định chính sách đều được xây dựng trên cơ sở dữ liệu minh bạch, Bộ sẽ nâng cao hiệu quả hoạt động, giảm thiểu rủi ro và củng cố niềm tin của doanh nghiệp, người dân.

Việc đầu tư hạ tầng dữ liệu hiện đại cũng mở ra cơ hội khai thác sâu hơn các nguồn thông tin về công nghiệp, năng lượng, thương mại và thị trường - những yếu tố nền tảng giúp Bộ hoạch định chính sách phù hợp và thúc đẩy phát triển bền vững. Bên cạnh đó, sự liên thông dữ liệu giữa Bộ Công Thương và các bộ, ngành khác sẽ góp phần hình thành mạng lưới dữ liệu quốc gia đồng bộ và thống nhất, tạo nền tảng vững chắc cho Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số Việt Nam.