Số ca mắc RSV tăng mạnh, nhiều trẻ sơ sinh phải thở máy

Số ca mắc RSV tăng nặng rõ rệt

Từ đầu tháng 9 đến nay, số ca trẻ nhập viện do virus hợp bào hô hấp (RSV) ghi nhận trên cả nước có xu hướng gia tăng. Tại Khoa Nhi, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, khoảng 50% bệnh nhi điều trị nội trú nhiễm RSV - con số đáng chú ý khi bệnh này hằng năm vốn đã gây gánh nặng lớn cho hệ thống y tế, đặc biệt ở nhóm trẻ dưới 6 tháng tuổi.

PGS.TS.BS Nguyễn Thị Diệu Thúy, Trưởng bộ môn nhi, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, cho biết: “Năm nay, số ca diễn tiến nặng tăng rõ rệt. Nhiều trẻ chỉ 1–2 tháng tuổi đã phải thở oxy, thậm chí thở máy. Có bé hôm trước chỉ ho khò khè, hôm sau đã suy hô hấp nặng”.

PGS.TS.BS Nguyễn Thị Diệu Thúy, Trưởng bộ môn nhi, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội thăm khám cho bệnh nhi

Theo bác sĩ, nguyên nhân chủ yếu là do thời điểm giao mùa, chênh lệch nhiệt độ lớn giữa ngày và đêm tạo điều kiện cho virus phát triển mạnh. RSV lây lan nhanh qua đường hô hấp, đặc biệt từ người lành mang virus – những người không có triệu chứng nhưng vẫn có khả năng lây bệnh cho trẻ nhỏ.

Trong các trường hợp nặng, virus có thể tấn công sâu vào phổi, gây viêm tiểu phế quản, viêm phổi, dẫn đến suy hô hấp và thậm chí tử vong.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm RSV gây ra hơn 3,6 triệu ca nhập viện và khoảng 100.000 ca tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi; một nửa trong số đó là trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi.

Tại Việt Nam, RSV là tác nhân hàng đầu gây bệnh hô hấp ở trẻ nhỏ, trong đó trẻ càng nhỏ nguy cơ mắc bệnh và gặp biến chứng nặng càng cao.

RSV dễ bị nhầm lẫn với cảm cúm thông thường

RSV thường khởi phát với các triệu chứng hô hấp thông thường như sốt, ho, sổ mũi, khò khè, khó thở, dễ khiến phụ huynh nhầm lẫn với cúm mùa hoặc COVID-19. Do triệu chứng không điển hình, nhiều cha mẹ chủ quan, cho rằng chỉ là cảm thông thường.

Hiện nay, chưa có thuốc điều trị đặc hiệu đối với RSV. Việc điều trị chủ yếu là hỗ trợ hô hấp và dinh dưỡng. Một số phụ huynh vì vậy nghĩ rằng không cần đưa trẻ nhập viện.

Tuy nhiên, bác sĩ Thúy cảnh báo: “Ở trẻ nhỏ, đặc biệt trẻ sơ sinh, bệnh có thể diễn tiến rất nhanh, chỉ trong vài giờ. Chúng tôi gặp nhiều ca buổi tối vẫn ổn, sáng hôm sau đã suy hô hấp phải cấp cứu. Có bé mới 2 tuần tuổi, vào đến cổng viện đã tím tái, ngừng thở”.

Do triệu chứng của RSV không điển hình, nhiều cha mẹ chủ quan, cho rằng chỉ là cảm thông thường

Do đó, trẻ dưới 3 tháng tuổi khi nhiễm RSV - dù triệu chứng nhẹ - nên nhập viện theo dõi vì nguy cơ biến chứng viêm tiểu phế quản, viêm phổi rất cao.

Ngoài nhóm trẻ nhỏ, RSV cũng đe dọa người trên 65 tuổi. Virus không chỉ gây bệnh cấp tính mà còn để lại hậu quả lâu dài. Nhiều nghiên cứu cho thấy, trẻ từng nhiễm RSV sớm có nguy cơ mắc hen phế quản cao gấp 5–6 lần so với trẻ không nhiễm; đồng thời dễ tái khò khè, viêm phổi hay viêm tai giữa sau này.

“RSV không phải bệnh mới, nhưng năm nay ca nặng tăng rõ rệt. Cha mẹ cần chú ý, khi trẻ ho, khò khè, bú kém hoặc khó thở, phải đưa trẻ đi khám sớm - đặc biệt là trẻ dưới 6 tháng tuổi”, bác sĩ Thúy nhấn mạnh.

Cách phòng RSV cho trẻ

Để phòng ngừa RSV cũng như các bệnh hô hấp khác, giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sống sạch sẽ là yếu tố quan trọng. Cha mẹ cần rửa tay thường xuyên, vệ sinh đồ chơi, vật dụng của trẻ; hạn chế người lạ ôm hôn trẻ, đặc biệt với trẻ sơ sinh.

Ngoài ra, nên cho trẻ bú mẹ đầy đủ để tăng cường miễn dịch tự nhiên.

Bác sĩ Thúy cho biết: “Trẻ sơ sinh chưa thể tự tạo kháng thể đặc hiệu, phần lớn miễn dịch giai đoạn đầu đời đến từ kháng thể mẹ truyền sang con. Vì vậy, tiêm chủng trong thai kỳ là một biện pháp chủ động giúp bảo vệ trẻ sơ sinh khỏi các bệnh hô hấp nguy hiểm, trong đó có RSV”.

Kháng thể mẹ truyền giúp bảo vệ trẻ trong 4–6 tháng đầu sau sinh, mức độ hiệu quả phụ thuộc vào thể trạng, dinh dưỡng và thời điểm tiêm phòng của người mẹ.

Dù không thể loại trừ hoàn toàn nguy cơ nhiễm bệnh, tiêm chủng ở phụ nữ mang thai được khẳng định là biện pháp giúp giảm đáng kể tỷ lệ mắc và mức độ nặng của bệnh RSV ở trẻ nhỏ.