Đồng Tháp dùng công cụ sở hữu trí tuệ để nâng tầm sản phẩm địa phương

Tầm nhìn xa hơn, đến năm 2030, Đồng Tháp đặt mục tiêu ít nhất 50% sản phẩm OCOP được hỗ trợ phát triển SHTT, 2 chỉ dẫn địa lý được bảo hộ ở nước ngoài, 15 sáng chế/giải pháp hữu ích, 30 kiểu dáng công nghiệp, 4 giống cây trồng và 20 quyền tác giả. Đặc biệt, tỉnh sẽ xây dựng ít nhất 10 thương hiệu cộng đồng được bảo hộ, gắn với đặc sản bản địa và làng nghề truyền thống.

Để hiện thực hóa các mục tiêu này, tỉnh tăng cường tổ chức các hội thảo chuyên đề, trong đó đáng chú ý là hội thảo “Xây dựng, quản trị và phát triển tài sản trí tuệ cho sản phẩm xuất khẩu và sản phẩm OCOP” được tổ chức đầu năm 2025 với sự phối hợp của Cục SHTT và Cục Xúc tiến thương mại. Hội thảo tập trung đào tạo kỹ năng quản trị SHTT, hướng dẫn chủ thể OCOP thực hiện đăng ký bảo hộ, xây dựng thương hiệu, truy xuất nguồn gốc và kết nối thương mại.

Cùng với đó, tỉnh cũng tích cực hỗ trợ kinh phí thiết kế bộ nhận diện thương hiệu, bao bì sản phẩm cho các doanh nghiệp và hợp tác xã địa phương, theo Nghị quyết 44/2021/NQ-HĐND. Mỗi sản phẩm có thể được hỗ trợ lên đến 10 triệu đồng để xây dựng hoặc hoàn thiện nhãn hiệu và hồ sơ SHTT.

Song hành với việc phát triển SHTT, Đồng Tháp cũng chú trọng đến xu hướng sản xuất nông nghiệp hữu cơ và quản lý chuỗi cung ứng. Các mô hình canh tác hữu cơ tại Tam Nông, Lấp Vò... đang dần cho thấy hiệu quả rõ rệt khi tiết giảm chi phí đầu vào, bảo vệ môi trường và nâng cao giá bán đầu ra. Tỉnh đặt mục tiêu đến năm 2025 có ít nhất 1% diện tích đất canh tác áp dụng nông nghiệp hữu cơ, kết hợp hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử để đảm bảo minh bạch thông tin sản phẩm.

Đến nay, Đồng Tháp đã có hơn 580 sản phẩm OCOP được đánh giá và phân hạng từ 3 đến 5 sao. Đây là nền tảng để phát triển các sản phẩm có tiềm năng trở thành hàng hóa xuất khẩu, đồng thời xây dựng thương hiệu địa phương mạnh mẽ trên thị trường trong và ngoài nước.

Một ví dụ cụ thể cho sự kết hợp giữa đổi mới sáng tạo và phát triển tài sản trí tuệ tại địa phương là mô hình chế biến phân hữu cơ vi sinh từ vỏ ấu tại xã Bình Thành, huyện Lấp Vò. Tận dụng nguồn phụ phẩm nông nghiệp dồi dào, mô hình này không chỉ góp phần bảo vệ môi trường, mà còn mang lại thu nhập ổn định cho người dân với lợi nhuận hơn 250 triệu đồng/năm, đồng thời mở ra cơ hội xây dựng thương hiệu sản phẩm hữu cơ “made in Đồng Tháp”.

Tỉnh Đồng Tháp vừa ghi thêm dấu ấn quan trọng trên hành trình phát triển nông nghiệp đặc sản khi sản phẩm sen chính thức được bảo hộ “kép” bằng 2 đối tượng quyền SHTT là Chỉ dẫn địa lý (CDĐL) “Đồng Tháp” cho sản phẩm sen và Nhãn hiệu chứng nhận (NHCN) “Sen Đồng Tháp” cho logo (biểu tượng) của CDĐL.

Dự án do UBND tỉnh phê duyệt, giao Sở Khoa học và Công nghệ quản lý và Trung tâm Nghiên cứu Công nghệ và SHTT CIPTEK (thành phố Hồ Chí Minh) chủ trì thực hiện từ tháng 11/2021. Sau gần 4 năm, Cục SHTT – Bộ Khoa học và Công nghệ đã cấp Giấy chứng nhận đăng ký CDĐL số 00145 và nhãn hiệu số 561803 cho sản phẩm sen Đồng Tháp.

Trong quá trình triển khai, các đơn vị đã tiến hành nghiên cứu toàn diện về chuỗi giá trị sen, làm rõ các đặc điểm chất lượng, đặc thù của sen Đồng Tháp và mối liên hệ với điều kiện tự nhiên đặc hữu. Các yếu tố như chênh lệch nhiệt độ ngày và đêm thấp, tập quán canh tác lâu đời, kỹ thuật chăm sóc tỉ mỉ của nông dân đã tạo nên sản phẩm sen có chất lượng ổn định, đồng đều và truy xuất nguồn gốc rõ ràng.

Cùng với đó, tỉnh cũng xây dựng logo CDĐL chính thức cho sen, lấy ý kiến từ cộng đồng và đăng ký dưới dạng nhãn hiệu chứng nhận. Việc cấp chứng nhận không chỉ là thành quả khoa học, mà còn giúp xây dựng mô hình quản lý CDĐL bài bản, hướng đến sử dụng hiệu quả, bảo vệ chất lượng và giá trị thương hiệu sen Đồng Tháp.

Việc ứng dụng sở hữu trí tuệ vào phát triển sản phẩm địa phương cho thấy Đồng Tháp không chỉ chú trọng làm ra sản phẩm, mà còn đặt trọng tâm vào việc bảo vệ, quảng bá và khai thác tối đa giá trị bản địa.

Tỉnh cũng tích cực xúc tiến thương mại, đưa sản phẩm OCOP lên các sàn thương mại điện tử, chuỗi siêu thị lớn, hội chợ trong và ngoài nước. Một ví dụ cụ thể là mô hình chế biến phân hữu cơ vi sinh từ vỏ ấu tại xã Bình Thành, huyện Lấp Vò. Tận dụng phụ phẩm nông nghiệp, mô hình này không chỉ giúp người dân thu lãi trên 250 triệu đồng/năm, mà còn góp phần bảo vệ môi trường và xây dựng thương hiệu “nông nghiệp tuần hoàn” của tỉnh.

Với định hướng bài bản, chiến lược rõ ràng và sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, ngành, Đồng Tháp đang trở thành một trong những địa phương đi đầu cả nước trong việc khai thác hiệu quả công cụ sở hữu trí tuệ, mở rộng không gian thị trường và nâng tầm giá trị sản phẩm địa phương trên bản đồ kinh tế – thương mại Việt Nam và quốc tế.