Việc bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ ở ĐBSCL đang được quan tâm

Máy sàng lọc cát sạch do ông Võ Tấn Dũng sáng chế - Ảnh: V.K.K

Khó khăn với việc đăng ký quyền SHTT

Năm 2007, ông Võ Tấn Dũng ở TP.Cần Thơ bắt đầu ý tưởng và nghiên cứu về quá trình sàng lọc cát bằng máy móc, để tách cát ra khỏi bụi bùn, trở thành cát sạch trong xây dựng. Việc nghiên cứu và chế tạo máy của ông tốn nhiều công sức, tài chính với thời gian gần 20 năm. Ông được Bộ KH&CN trao giải trong Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật toàn quốc năm 2010- 2011 về kỹ thuật sàng lọc cát sạch do ông sáng chế. Ông đã đăng ký quyền SHTT với thiết bị và quy trình sàng lọc cát sạch, tuy nhiên, gần 20 năm sáng chế, tài sản trí tuệ của ông vẫn chưa phát huy được khả năng làm kinh tế. Hiện nay, cuộc sống của ông vẫn khó khăn, vì những sáng tạo kỹ thuật của ông chưa được thương mại hóa.

Tại ĐBSCL các nhà khoa học, giảng viên và nhà sáng chế đã tạo ra nhiều kết quả nghiên cứu và sáng chế có giá trị, chủ yếu tập trung vào các lĩnh vực đặc thù của vùng như: nông nghiệp, thủy sản, môi trường, và kỹ thuật sản xuất. Các sáng tạo trí tuệ này phần lớn dừng ở nghiên cứu và chưa được đăng ký quyền SHTT.

Ông Võ Tấn Dũng lần tham gia Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật toàn quốc năm 2010 - 2011 - Ảnh: V.T.D cung cấp

TS Nguyễn Hữu Cẩn, Quyền Viện trưởng Viện Khoa học SHTT cho rằng, một số khó khăn và thách thức làm cho nhiều nhà khoa học, giảng viên còn tâm lý e ngại hoặc chưa mặn mà với việc đăng ký bảo hộ SHTT. Một số khác cho rằng, quá trình thủ tục quyền SHTT phức tạp, tốn thời gian, và lo ngại việc sản phẩm vẫn có thể bị sao chép trong thời gian chờ cấp bằng. Quy trình đăng ký và làm thủ tục vẫn là trở ngại lớn và đôi khi chậm trễ khiến tác giả không theo đuổi đơn đăng ký. Nhiều sáng chế có văn bằng bảo hộ nhưng lại chưa hoặc không thương mại hóa được do tác giả hoặc nhóm tác giả thiếu kiến thức và kinh nghiệm về thương mại hóa, không biết cách tiếp cận thị trường.

Các giải pháp và chính sách hỗ trợ

TS Nguyễn Hữu Cẩn, Quyền Viện trưởng Viện Khoa học SHTT - Ảnh: Văn Kim Khanh

PGS -TS. Lê Nguyễn Đoan Khôi, Trưởng phòng khoa học Đại học Cần Thơ (ĐHCT) cho rằng, trong các năm qua, ĐHCT đã có nhiều hoạt động cụ thể nhằm thúc đẩy việc bảo hộ SHTT như đẩy mạnh các buổi tập huấn, hội thảo nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng đăng ký, bảo vệ SHTT cho đội ngũ cán bộ, giảng viên và sinh viên. ĐHCT tập trung vào việc đưa các sáng chế, giải pháp hữu ích đã được bảo hộ thương mại hóa thành công trong thực tiễn, giúp các nhà khoa học nhận thấy lợi ích kinh tế rõ ràng của việc bảo hộ độc quyền. ĐHCT tổ chức các buổi hội thảo với chuyên gia nước ngoài (như JICA Nhật Bản) để học hỏi kinh nghiệm trong việc hỗ trợ hoạt động SHTT và nộp đơn cấp bằng sáng chế theo tiêu chuẩn quốc tế.

Ông Ngô Anh Tín, Giám đốc Sở KH&CN TP.Cần Thơ cho biết: "Để thúc đẩy việc bảo hộ quyền SHTT các tỉnh, thành ĐBSCL, Sở KH&CN đang triển khai các giải pháp hội thảo và nâng cao nhận thức của giới khoa học. Cần Thơ cũng tổ chức các hội thảo chuyên đề về "Giải pháp tăng cường bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ đối với kết quả nghiên cứu" để tuyên truyền, tập huấn, và nâng cao ý thức tôn trọng, bảo vệ SHTT trong cộng đồng khoa học, sinh viên và doanh nghiệp.

Một số địa phương ở ĐBSCL đã có chính sách hỗ trợ phát triển tài sản trí tuệ, giúp các cá nhân, tổ chức giảm gánh nặng chi phí đăng ký quyền SHTT. Việc tăng cường kết nối giữa viện nghiên cứu, trường đại học với doanh nghiệp để chuyển giao công nghệ, rút ngắn quá trình ứng dụng kết quả nghiên cứu vào sản xuất đang được xúc tiến. Tất cả các giải pháp về bảo vệ quyền SHTT ở ĐBSCL hiện nay bắt đầu được giới nghiên cứu khoa học quan tâm".