Mở rộng thị trường năm 2026: Nhà xuất khẩu Việt phải thay đổi điều gì?

Nói về việc mở rộng thị trường xuất khẩu (XK) vào năm 2026 sắp tới dưới góc độ của một doanh nghiệp (DN) vừa và nhỏ, bà Nguyễn Ngọc Hương, Giám đốc điều hành Công ty TNHH xuất nhập khẩu Thiên Nhiên Việt (sản xuất và xuất khẩu bột rau ăn lá), cho biết ngoài việc tiếp tục phủ rộng thị phần ở thị trường chủ lực là EU, Mỹ thì công ty sẽ nhắm đến chinh phục thị trường Hàn Quốc và Nhật Bản.

Chờ thương hiệu riêng trên kệ hàng quốc tế

Để làm được điều này, theo bà Hương, công ty sẽ tăng sản lượng lên gấp đôi so với năm 2025. Song song đó, công ty sẽ nỗ lực đa dạng sản phẩm chế biến với giá trị gia tăng cao. Như hiện tại, từ 7 sản phẩm thông thường thì đến nay công ty đã phát triển được 20 dòng sản phẩm để phục vụ cho việc mở rộng thị trường, trong đó sản phẩm chủ lực là bột rau má vẫn đóng góp nhiều nhất về mặt doanh thu.

Để mở rộng thị trường xuất khẩu vào năm 2026, các DN vừa và nhỏ mong muốn tiếp tục được hỗ trợ kết nối giao thương để tiếp cận với nhà thu mua quốc tế.

Mặt khác, vị giám đốc này mong rằng sẽ nhận được sự hỗ trợ mạnh hơn nữa trong các hoạt động kết nối giao thương để có cơ hội tiếp cận với các đối tác mới là nhà thu mua quốc tế hay chuỗi phân phối lớn trên toàn cầu. 

Trao đổi với VnBusiness, bà Huỳnh Thị Thu Hạnh, Giám đốc marketing của Công ty TNHH 2D&One (một DN vừa và nhỏ chuyên chế biến các mặt hàng trái cây sấy dẻo), cho biết ngoài thị trường chủ lực là Canada tiếp tục được củng cố, công ty đã bắt đầu thâm nhập vào Mỹ và sẽ mở rộng sang thị trường EU vào năm 2026.

“Khi hướng đến mở rộng thị trường XK, công ty không có khuynh hướng làm gia công mà sẽ XK bằng chính thương hiệu của mình. Chúng tôi sẽ có chiến lược làm marketing trên thị trường sao cho thật tốt trong thời gian tới”, bà Hạnh bộc bạch.

Riêng với góc nhìn của một DN có kinh nghiệm mở rộng thị trường XK sang Thổ Nhĩ Kỳ, bà Thị Hồng Uytun, nhà sáng lập Công ty HM Dragon Logistics and Consulting, lưu ý về điểm yếu thương hiệu mà nhiều DN Việt đang gặp phải. Điều này có thể thấy rõ trong các chuỗi bán lẻ ở Thổ Nhĩ Kỳ khi hầu như không thể tìm thấy hàng hóa Việt Nam có thương hiệu riêng trên kệ hàng.

Như lý giải của bà Thị Hồng Uytun, do đa phần hàng hóa từ Việt Nam được XK sang Thổ Nhĩ Kỳ dưới dạng OEM (sản phẩm sản xuất cho thương hiệu khác) hoặc nguyên liệu, sản phẩm thô. Điều đó dẫn đến người tiêu dùng ở  đây không nhận biết được chất lượng và nguồn gốc hàng hóa Việt Nam.

Chính vì vậy, muốn chinh phục thị trường tiềm năng này (với 84 triệu dân, là cửa ngõ Á - Âu quan trọng để hàng hóa Việt Nam tiến vào khu vực Trung Đông và EU) vào năm 2026 sắp tới, theo nhà sáng lập của HM Dragon Logistics and Consulting, rất cần các DN Việt xây dựng thương hiệu và tìm kiếm đối tác phân phối mạnh tại địa phương. Nhất là khi các công ty địa phương có sự hiểu biết sâu sắc về thị trường, mạng lưới phân phối và lòng trung thành thương hiệu mạnh mẽ từ người tiêu dùng. 

Hoặc như để gia tăng XK thực phẩm và nông sản vào Thổ Nhĩ Kỳ (vốn là một quốc gia Hồi giáo) đòi hỏi các DN Việt cần phải có chứng nhận Halal được công nhận để đảm bảo hàng hóa được chấp nhận vào thị trường này và các nước Trung Đông khác mà Thổ Nhĩ Kỳ là cửa ngõ trung chuyển. 

Ngoài ra, bà Thị Hồng Uytun cũng chỉ rõ những rào cản mà các nhà XK của Việt Nam cần vượt qua ở Thổ Nhĩ Kỳ, đặc biệt là vấn đề phòng vệ thương mại và bảo hộ, rào cản kỹ thuật và tiêu chuẩn chất lượng (TBT), các thách thức về logistics và khoảng cách địa lý, rào cản thương hiệu và khả năng tiếp cận thị trường.

“Các DN cần chủ động tìm hiểu và đối phó với các biện pháp phòng vệ thương mại. Họ cần thay đổi tư duy sản xuất, đầu tư cho chất lượng sản phẩm và công nghệ bảo quản. Tìm kiếm thị trường ngách (niche market) để tránh cạnh tranh trực tiếp với sản phẩm nội địa Thổ Nhĩ Kỳ”, bà Thị Hồng Uytun đưa ra lời khuyên.

Không thể thiếu chiến lược dài hạn

Ngoài những chia sẻ nêu trên, bài học chiến lược cho các ngành hàng chủ lực của Việt Nam giữa bức tranh thương mại được dự báo sẽ còn đầy biến động vào năm 2026 sắp tới là cần tiếp tục có đường hướng mở rộng thị trường XK để làm “điểm tựa” tăng trưởng. Lẽ đương nhiên, muốn làm được điều đó, cũng giống như với thị trường Thổ Nhĩ Kỳ, là phải có giải pháp, chiến lược.

Như với các DN xuất khẩu tôm. Giới chuyên gia nhận định năm 2026 thị trường tôm trên thế giới sẽ bước vào chu kỳ cạnh tranh mới, nơi các quốc gia không chỉ dựa vào sản lượng mà còn đua nhau về thị trường, nhất là những thị trường mới tiềm năng. Và ngành hàng tôm của Việt Nam đang có lợi thế lớn nhờ nguồn cung ổn định, uy tín và chất lượng sản phẩm tốt, nhưng lợi thế này không bền vững nếu thiếu chiến lược dài hạn đối với những thị trường mới.

Trong dự báo mới nhất được đưa ra vào trung tuần tháng 12/2025, bà Kim Thu, chuyên gia thị trường tôm của Hiệp hội Chế biến và XK thủy sản (Vasep), cho rằng bước sang năm 2026, triển vọng lại trở nên thận trọng hơn. Áp lực thuế tại Mỹ, cạnh tranh tại Trung Quốc và chi phí sản xuất trong nước cao vẫn là những yếu tố chi phối hoạt động XK quý I/2026.

“Dù vậy, nếu DN tiếp tục mở rộng thị trường trong khối Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), EU và Trung Đông, đồng thời tối ưu sản phẩm giá trị gia tăng, XK tôm vẫn có cơ hội duy trì tăng trưởng trong năm 2026”, bà Kim Thu chia sẻ.

Đối với việc chuyển hướng, mở rộng vào những thị trường mới tiềm năng, có lẽ các DN cũng nên tham khảo từ các nhà XK tôm của Ấn Độ. Thời gian gần đây họ đã cấu trúc thị trường chuyển dịch nhanh chóng dưới tác động của cú sốc thuế quan tại Mỹ. Một trong những thay đổi đáng chú ý nhất của ngành tôm Ấn Độ hiện tại là sự gia tăng nhanh của sản phẩm tôm chế biến. 

Sự bứt phá của tôm sú Ấn Độ vào thị trường mới với sản phẩm giá trị gia tăng, cùng khả năng thích nghi trước các cú sốc thương mại, như một lời nhắc rằng Việt Nam cũng phải chuyển động nhanh hơn khi bước vào năm 2026. Trong đó, điều quan trọng hơn là xây dựng nền tảng cạnh tranh lâu dài – điều mà ngành tôm Ấn Độ đang bắt đầu làm mạnh. 

Ngoài ra, trong đường hướng mở rộng thị trường rất cần sự yểm trợ mạnh hơn nữa ở khâu xúc tiến thương mại. Theo ông Trần Phú Lữ, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư Tp.HCM (ITPC), vào năm 2026 sẽ tiếp tục hỗ trợ DN tham gia các hội chợ triển lãm quốc tế chuyên ngành lớn được tổ chức trong nước và nước ngoài. Cùng với đó là các hoạt động khảo sát, nghiên cứu thị trường và tổ chức hoạt động kết nối giao thương cho DN với các nhà phân phối, nhà nhập khẩu ở nước ngoài.

“Trong hoạt động xúc tiến thương mại chúng tôi sẽ ưu tiên hỗ trợ DN nhỏ và vừa, DN khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, hỗ trợ nhóm sản phẩm công nghiệp chủ lực, nhóm ngành sản phẩm có kim ngạch XK giảm, khó khăn trong tiêu thụ sản phẩm”, ông Lữ nói.