Thống nhất chính sách, nâng tầm 605 sản phẩm OCOP tỉnh Lào Cai sau sáp nhập

Nông dân xã Tả Củ Tỷ chăm sóc chè.

Ông Nguyễn Xuân Huy, Chi cục trưởng Chi cục Chất lượng và Phát triển nông thôn tỉnh Lào Cai, cho biết từ khi sáp nhập tỉnh đến nay, hoạt động đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP vẫn được triển khai tích cực. Kết quả, có 62/54 sản phẩm mới được công nhận OCOP năm 2025, đạt 114,8% so với kế hoạch được giao.

Bên cạnh đó, có 10 sản phẩm đã hết thời hạn 36 tháng tiếp tục tham gia đánh giá lại trong năm 2025. Tuy nhiên, 1 sản phẩm Chuối Ngự Hồng cam của huyện Bảo Yên không đạt 4 sao trong lần đánh giá lại do không duy trì được tiêu chuẩn vùng trồng VietGAP.

Lũy kế đến ngày 12/12/2025, toàn tỉnh Lào Cai có 605 sản phẩm OCOP từ 3 sao đến 5 sao, gồm 551 sản phẩm 3 sao, 52 sản phẩm 4 sao và 2 sản phẩm 5 sao. Xét theo nhóm ngành, thực phẩm tiếp tục là lĩnh vực chủ lực với 480 sản phẩm, tiếp đến là đồ uống 41 sản phẩm, dược liệu và sản phẩm từ dược liệu 26 sản phẩm, thủ công mỹ nghệ 36 sản phẩm, du lịch 20 sản phẩm và sinh vật cảnh 2 sản phẩm.

NHIỀU KHÓ KHĂN PHÁT TRIỂN OCOP

Sau sáp nhập đơn vị hành chính, có 82/99 xã, phường của tỉnh có sản phẩm OCOP. Phường Sa Pa và xã Bắc Hà là những địa phương có số lượng sản phẩm OCOP nhiều nhất, cùng đạt 30 sản phẩm. Tuy nhiên, vẫn còn 17 xã, phường chưa có sản phẩm OCOP.

Chi cục Chất lượng và Phát triển nông thôn tỉnh Lào Cai tiếp và chia sẻ thông tin với các nhà báo. Ảnh: Chu Khôi.

Theo đánh giá của Chi cục Chất lượng và Phát triển nông thôn, chương trình OCOP liên quan đến nhiều ngành, nhiều lĩnh vực, chịu sự điều chỉnh của nhiều quy định pháp lý và đòi hỏi trình độ chuyên môn cao. Trong khi đó, đội ngũ cán bộ phụ trách OCOP ở cấp huyện, cấp xã còn thiếu, nhiều người kiêm nhiệm, năng lực chuyên môn chưa đồng đều, nhất là trong các lĩnh vực an toàn thực phẩm, tiêu chuẩn đo lường chất lượng, ghi nhãn hàng hóa và môi trường.

“Hiện nay, tỉnh Lào Cai có 102 sản phẩm OCOP sắp hết thời hạn 36 tháng và phải tổ chức đánh giá lại trong năm 2025. Trong khi, việc sáp nhập đơn vị hành chính khiến nhiều hoạt động xúc tiến thương mại bị hoãn. Cùng với đó, việc thực hiện chính quyền địa phương hai cấp dẫn tới tình trạng thiếu cán bộ cấp xã, nhiều cán bộ mới chưa tiếp cận chương trình OCOP, nên còn lúng túng trong hướng dẫn, triển khai tại cơ sở”, ông Nguyễn Xuân Huy chia sẻ.

Một thực tế khác được ông Huy chỉ ra, dù đã có phân công nhiệm vụ cụ thể trong đề án và kế hoạch hằng năm, nhưng nhiều ngành vẫn coi OCOP là nhiệm vụ riêng của ngành nông nghiệp. Một số cấp ủy, chính quyền địa phương chưa thực sự quan tâm đúng mức, còn coi chứng nhận OCOP như “giấy thông hành” để hoàn thành tiêu chí nông thôn mới, thay vì xem đây là giải pháp phát triển kinh tế nông thôn bền vững, gắn với gia tăng giá trị và bảo tồn bản sắc văn hóa địa phương.

HỢP NHẤT, THỐNG NHẤT CHÍNH SÁCH SAU SÁP NHẬP TỈNH

Một vấn đề là trước khi hợp nhất tỉnh Lào Cai và Yên Bái, hai địa phương có chính sách khác nhau về hỗ trợ sản phẩm OCOP. Ông Nguyễn Xuân Huy, cho biết tỉnh Lào Cai trước đây có Nghị quyết 26 về hỗ trợ phát triển sản phẩm OCOP. Theo đó, sản phẩm OCOP 3 sao được hỗ trợ khoảng 15 triệu đồng, 4 sao được hỗ trợ 30 triệu đồng, và 5 sao được hỗ trợ 80 triệu đồng. Ngoài hỗ trợ tài chính, các chủ thể OCOP còn được hỗ trợ dán tem truy xuất nguồn gốc, tham gia hội chợ thương mại và quảng bá sản phẩm trên các nền tảng truyền thông.

Trong khi đó, đối với tỉnh Yên Bái, dù chưa ban hành nghị quyết riêng, địa phương đã xây dựng Đề án phát triển sản phẩm OCOP, trong đó mỗi sản phẩm OCOP mới được hỗ trợ 30 triệu đồng. Tính chung trong nhiệm kỳ vừa qua, tổng kinh phí hỗ trợ trực tiếp cho sản phẩm OCOP của hai tỉnh khoảng 15 tỷ đồng, trong đó Lào Cai hơn 6 tỷ đồng và Yên Bái hơn 8 tỷ đồng.

Bên cạnh hỗ trợ trực tiếp, các địa phương còn triển khai nhiều hình thức hỗ trợ gián tiếp như xúc tiến thương mại, tham gia hội chợ trong và ngoài nước. Riêng Yên Bái đã bước đầu đưa một số sản phẩm OCOP tiếp cận thị trường châu Âu, dù sản lượng chưa lớn nhưng được xem là tiền đề quan trọng để mở rộng thị trường quốc tế.