Dù là ở đâu trên thế giới này, mỗi dịp Tết đến xuân về, chỉ cần nhìn thấy những hình ảnh quen thuộc như cành đào cành mai, bánh chưng xanh, câu đối đỏ và đặc biệt là hộp mứt Tết truyền thống, những người con đất Việt đều nao lòng nhớ về những ký ức “ngọt ngào” của một thời bình dị mà an yên.
Nhắc đến Tết của người Việt, nhất định không thể thiếu mứt Tết. Giống như “miếng trầu là đầu câu chuyện”, mứt là món được bày trang trọng trên bàn trà của mọi gia đình, là món “khai vị” cho mọi cuộc viếng thăm, chúc tụng, cũng là thức quà đặc biệt ngày xuân để cả gia đình cùng quây quần bên nhau thưởng thức.
Không phải là món ăn cao sang cầu kì, mứt của người Việt được làm từ các loại củ, quả tươi có sẵn do chính “bà con” làm ra như bí xanh, quất, gừng, dừa, táo, lạc, khoai lang… mang đi rim hoặc sao khô với đường và một số gia vị đặc biệt khác. Đơn giản vậy thôi mà lại tạo ra một món ăn có hương vị thơm ngon mà từ trẻ nhỏ đến người già ai nấy đều yêu thích.
Thế nhưng đâu chỉ có hương vị, ý nghĩa của mứt Tết lại càng được người Việt “trân quý” nhiều hơn. Một món ăn gắn liền với bao cái Tết dân tộc, từ khi nhà nhà còn gian khó đến khi sung túc, đủ đầy. Một món ăn được gửi gắm nhiều ước mong may mắn, tốt lành cho một năm sắp tới, cũng là món gợi nhắc những người đi xa đừng quên trở về sum họp với gia đình dịp đầu xuân, để khi đưa miếng mứt lên miệng thưởng thức, hương vị ngọt ngào lan tỏa cùng rất nhiều cảm xúc bồi hồi nhớ lại kí ức tưởng chừng đã “ngủ quên”…
Ý nghĩa đến vậy nên với nhiều gia đình Việt, Tết có “thiếu gì” cũng không thể thiếu mứt, và nhất định phải là mứt truyền thống “chuẩn vị” ngày xưa, bởi đó không chỉ là món ăn các thành viên trong nhà đều yêu thích, mà còn là niềm tin, tín ngưỡng, văn hóa của dân tộc.
Bánh mứt kẹo Hà Nội và cuộc hành trình giữ gìn tinh hoa dân tộc
Nhắc đến mứt Tết, người ta không thể không nhắc đến mứt của Xí nghiệp bánh mứt kẹo Hà Nội.
Là một trong những đơn vị đầu tiên bán mứt Tết ra thị trường, tính đến nay, Bánh mứt kẹo Hà Nội đã gắn bó với người Hà Nội hơn 50 năm, đồng hành bền bỉ cùng bao thăng trầm, đổi thay của cuộc sống.
Năm nay 70 tuổi, cụ Mậu (phố Hàng Đường) chia sẻ: “Hồi xưa, cuộc sống khó khăn hơn bây giờ nhiều nhưng cứ gần Tết là nhà nhà cùng tạm gác công việc lại, í ới mang cho nhau cái này cái kia, tất bật chuẩn bị, đám trẻ thì vui mừng được may áo mới. Rồi rủ nhau xếp hàng đi mua mứt của Bánh kẹo Hà Nội trên phố Bà Triệu, hộp mứt giản đơn thôi, không bóng bẩy đẹp đẽ như bây giờ, thế mà cầm được trên tay là thấy quý lắm, “có Tết” lắm rồi…”.
Còn bác Phương (quận Ba Đình) cho hay: “Nhớ nhất là đêm 30 vừa quây quần bên nồi bánh chưng trong khói bếp cay xè vừa chờ đợi thời khắc bước sang một năm mới, với từng câu chúc, từng lời mừng tuổi ông, bà, bố mẹ. Những năm gần đây đã quen với Tết nơi phố thị vừa náo nhiệt, vừa lộng lẫy đèn hoa, cần là có các thứ: nào bánh trái, hoa quả, đủ các loại. Chỉ việc cầm tiền ra cửa hàng, hay chợ Tết thế là xong. Thèm biết chừng nào cái Tết của ngày xưa, cái Tết mà chỉ với bánh chưng, chè mạn và vài hộp mứt bánh kẹo Hà Nội là đã thật trọn vẹn…".
Cũng bởi vẫn còn nhiều người dân gắn bó và say mê với hương vị cổ truyền đó mà giữa cuộc cạnh tranh như vũ bão của thị trường, Bánh mứt kẹo Hà Nội vẫn bền bỉ theo đuổi “con đường” mang đến các sản phẩm truyền thống. Ông Vương Trọng Tuấn – Phó giám đốc công ty cho biết: “Xuất phát từ tình yêu đối với những nét đẹp văn hóa lâu đời của người Việt và luôn trân quý những giờ phút sum họp ngày xuân, bao năm qua, Bánh mứt kẹo Hà Nội vẫn luôn cố gắng gìn giữ vẹn nguyên hương vị của mứt Tết thuở ban đầu, thứ mứt tự nhiên, thuần khiết không lai tạp".
Là một người con xứ Bắc từng trải qua những tháng ngày bao cấp đầy khó khăn, ông Tuấn chia sẻ, với ông và rất nhiều bạn bè cùng trăng lứa, mứt Tết mang nhiều ý nghĩa thiêng liêng. “Đó là thức quà nhắc mình không quên những ngày tháng khó khăn để biết quý hơn những gì đang có. Và là những câu chuyện để kể cho đời con, đời cháu mình hiểu rõ hơn truyền thống, văn hóa của người Việt ta…” – ông Tuấn nói
Theo tín ngưỡng dân gian, mứt Tết sẽ đem lại may mắn, tài lộc dồi dào, thịnh vượng cả năm cho gia chủ. Món mứt cổ truyền không đơn thuần chỉ là một món để đãi khách lúc “trà dư tửu hậu”, nó còn mãi mãi là một sản phẩm mang nét đẹp của truyền thống văn hóa có tự bao đời nay.