Chính sách bảo hộ thương mại dưới thời ông Donald Trump đặt ra thách thức lớn cho các doanh nghiệp xuất khẩu vào Mỹ, đặc biệt là ngành gỗ. Trước áp lực này, nhiều doanh nghiệp chế biến gỗ đang chủ động mở rộng thị trường để giảm rủi ro.

Áp lực gia tăng từ thị trường xuất khẩu chủ lực

Gần đây, Tổng thống Mỹ đã chỉ đạo Bộ Thương mại tiến hành điều tra về việc nhập khẩu gỗ xẻ, không lâu sau tuyên bố có thể áp thuế quan 25% lên mặt hàng này. Đáng chú ý, cuộc điều tra mở rộng sang cả các sản phẩm phái sinh từ gỗ xẻ, bao gồm đồ nội thất, tạo ra mối lo ngại lớn cho các doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu gỗ vào Mỹ. Đây là thị trường mang lại kim ngạch gần 9 tỷ USD trong năm 2024, chiếm 54,8% tổng giá trị xuất khẩu gỗ của Việt Nam.

Năm 2024, xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam đạt kỷ lục 16,25 tỷ USD, với ba thị trường lớn nhất lần lượt là Mỹ, Trung Quốc (2,04 tỷ USD, chiếm 12,54%) và Nhật Bản (1,72 tỷ USD, chiếm 10,56%). Các thị trường tiếp theo như Hàn Quốc, Canada, Anh, Ấn Độ, Hà Lan… có giá trị xuất khẩu dưới 1 tỷ USD.

Bước sang năm 2025, ngành gỗ đặt mục tiêu đạt 18 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu. Chỉ trong hai tháng đầu năm, doanh thu xuất khẩu gỗ và các sản phẩm từ gỗ đạt 2,5 tỷ USD, tăng 12,4% so với cùng kỳ năm ngoái.

Theo Kirin Capital, triển vọng tăng trưởng dài hạn của ngành gỗ Việt Nam vẫn khả quan nhờ ba yếu tố: Thứ nhất, việc tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA) giúp mở rộng mạng lưới xuất khẩu. Thứ hai, doanh nghiệp trong nước có cơ hội gia tăng thị phần khi thị trường nội địa còn nhiều tiềm năng. Thứ ba, nguồn tài nguyên rừng dồi dào và tỷ lệ trồng rừng mới ổn định tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững.

Theo Đề án Phát triển ngành công nghiệp chế biến gỗ bền vững giai đoạn 2021 - 2030, giá trị xuất khẩu gỗ và lâm sản được kỳ vọng đạt 20 tỷ USD vào năm 2025 (trong đó, xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ đạt trên 18,5 tỷ USD) và 25 tỷ USD vào năm 2030. Tuy nhiên, trong ngắn hạn, ngành này vẫn đối mặt với thách thức từ các hàng rào thương mại, yêu cầu truy xuất nguồn gốc chặt chẽ từ Mỹ, EU cùng với chính sách thuế quan dưới thời Tổng thống Donald Trump.

Chủ động thích ứng, mở rộng thị trường

Trước bối cảnh này, doanh nghiệp gỗ Việt Nam đang tích cực tìm kiếm thị trường mới để giảm thiểu rủi ro từ thị trường Mỹ.

Công ty cổ phần Chế biến Gỗ Thuận An (GTA) đã công bố kế hoạch kinh doanh năm 2025 với mục tiêu doanh thu 275 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế 10,8 tỷ đồng, tăng lần lượt 5,3% và 12,5% so với năm trước. Trong quý I, công ty kỳ vọng đạt 64,2 tỷ đồng doanh thu và 1,6 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế, trong khi quý II đặt mục tiêu 48,6 tỷ đồng doanh thu và 1,9 tỷ đồng lợi nhuận. Gỗ Thuận An nhấn mạnh việc "thúc đẩy cơ hội tìm kiếm đơn hàng và khách hàng mới" để duy trì tăng trưởng.

Tương tự, Công ty cổ phần Kỹ nghệ Gỗ Trường Thành (TTF) đang tập trung củng cố quan hệ với khách hàng hiện hữu, mở rộng mạng lưới đối tác chiến lược và cải tiến sản phẩm. Ngoài ra, công ty cũng chủ động tìm kiếm nguồn nguyên vật liệu ổn định, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và điều chỉnh linh hoạt kế hoạch sản xuất để ứng phó với biến động kinh tế toàn cầu.

Các chuyên gia nhận định, để duy trì lợi thế cạnh tranh, doanh nghiệp gỗ cần nâng cao năng lực chế biến, ứng dụng công nghệ hiện đại nhằm gia tăng giá trị sản phẩm và đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế về phát triển bền vững (FSC). Đây là yếu tố quan trọng đối với phân khúc đồ gỗ ngoại thất, vốn được ưa chuộng tại thị trường Mỹ và EU.