Mục đích của tầm soát ung thư là phát hiện các tổn thương tiền ung thư hoặc bệnh lý ung thư ở giai đoạn thật sớm, từ đó có thể can thiệp hiệu quả, thậm chí có thể ngăn ngừa tiến triển thành ung thư. Tỉ lệ điều trị thành công ung thư phổi sẽ tăng 50% nếu phát hiện sớm và đối với ung thư vú thì tỷ lệ này lên tới 95%.

Ung thư vú

Phụ nữ có thể bắt đầu tầm soát ở tuổi 40. Tất cả phụ nữ có nguy cơ ung thư vú trung bình nên bắt đầu khám tầm soát hằng năm vào năm 45 tuổi. Ở tuổi 55, phụ nữ có thể chọn tiếp tục chụp nhũ ảnh hằng năm.

Phụ nữ nên nói chuyện với bác sĩ về nguy cơ ung thư vú và về bất kỳ thay đổi tại vú nào mà mình nhận thấy.

Ung thư cổ tử cung

Phụ nữ trong độ tuổi từ 21 - 29 tuổi cần thử Pap (Phết tế bào cổ tử cung) mỗi 3 năm/lần. Phụ nữ trong độ tuổi từ 30 - 65 tuổi nên làm xét nghiệm Pap và xét nghiệm HPV cứ 5 năm/lần, hoặc nếu chỉ thử Pap thì cứ 3 năm/lần.

Phụ nữ trên 65 tuổi, trước đó đã xét nghiệm tầm soát thường xuyên và có kết quả bình thường, sẽ không phải tầm soát ung thư cổ tử cung nữa.

Ung thư đại trực tràng

gười lớn có nguy cơ trung bình nên bắt đầu tầm soát ung thư đại trực tràng thường xuyên ở tuổi 45. Người có tiền sử gia đình hoặc các yếu tố nguy cơ khác nên trao đổi với bác sĩ để tầm soát sớm hơn. Một số xét nghiệm có thể sử dụng để sàng lọc ung thư đại trực tràng, bao gồm nội soi đại trực tràng, xét nghiệm máu ẩn trong phân. Tất cả kết quả bất thường về xét nghiệm nên được kiểm tra bằng nội soi. Có thể thực hiện một trong các phương pháp sau:

• Tìm hồng cầu ẩn trong phân một lần mỗi năm.
• Tìm DNA nhiều mục tiêu trong phân một lần mỗi 3 năm.
• Nội soi đại trực tràng một lần mỗi 10 năm.
• Nội soi ảo bằng chụp CT một lần mỗi 5 năm.
• Soi đại tràng sigma một lần mỗi 5 năm.

Ung thư phổi

Những người có nguy cơ ung thư phổi cao có thể thực hiện CT scan.

Nguy cơ cao là những người hút thuốc hiện tại, hoặc những người đã bỏ thuốc lá trong vòng 15 năm qua, từ 55 - 74 tuổi; người có tiền sử hút thuốc từ 30 tuổi trở lên; hút thuốc trung bình 1 gói/ngày trong 30 năm, 2 gói/ngày trong 15 năm hoặc tương đương.

Ung thư tuyến tiền liệt

Phương tiện chính để tầm soát ung thư tiền liệt tuyến là xét nghiệm đo nồng độ PSA trong máu. Nên thảo luận về những rủi ro và lợi ích có thể có của việc tầm soát ung thư tuyến tiền liệt trước khi quyết định.

Tầm soát nên bắt đầu từ tuổi 50 cho những người đàn ông có nguy cơ mắc bệnh ung thư tuyến tiền liệt trung bình và dự kiến sống ít nhất 10 năm nữa. Tầm soát ở tuổi 45 cho những người đàn ông có nguy cơ cao hơn, nam giới có cha hoặc anh trai được chẩn đoán mắc bệnh ung thư tuyến tiền liệt. Phần lớn bác sĩ khuyên nên dừng tầm soát sau 70 tuổi hoặc ở những bệnh nhân có sức khỏe kém.

Ung thư buồng trứng

Để tầm soát ung thư buồng trứng, bạn có thể thực hiện xét nghiệm máu để đo nồng độ chất chỉ dấu ung thư hoặc siêu âm bụng, hoặc kết hợp cả hai. Vấn đề là các xét nghiệm này không phải lúc nào cũng có thể phát hiện được ung thư buồng trứng ở giai đoạn sớm. Do đó tầm soát ung thư buồng trứng chỉ được khuyến cáo cho những bệnh nhân có tiền căn gia đình bị ung thư buồng trứng hoặc ung thư vú. Ở những người này thì độ tuổi bắt đầu tầm soát là 30 -35 tuổi.

Cách giảm nguy cơ ung thư bạn cần duy trì như thói quen:

• Tránh xa mọi loại thuốc lá.
• Giữ cân nặng hợp lý.
• Vận động thường xuyên.
• Ăn uống khoa học với thật nhiều trái cây và rau xanh.
• Giảm bớt lượng bia rượu nếu có uống.
• Bảo vệ da trước ánh nắng mặt trời.
• Biết được tiền sử bệnh của bản thân, gia đình và những yếu tố nguy cơ ung thư của mình.
• Thường xuyên đi khám sức khỏe định kỳ và xét nghiệm tầm soát ung thư.