Vừa nhận được văn bản đăng ký sở hữu trí tuệ, đại diện công ty nội thất I’Furni cho biết đây là niềm vui vỡ òa khi chặng đường đăng ký nhãn hiệu của đơn vị đã trải qua một thời gian không hề ngắn: 6 năm 7 tháng kể từ ngày nộp đơn. Trong thời gian đó, công ty không ít lần thất vọng và tuyệt vọng, thậm chí có ý định dừng việc này lại vì thủ tục phức tạp, thời gian kéo dài.

Gian nan vì tốn thời gian

Tuy nhiên, theo vị đại diện này, để có được kết quả như ngày hôm nay, doanh nghiệp cũng phải tìm đến sự hỗ trợ của một đơn vị chuyên ngành luật để tư vấn, hỗ trợ "đường đi, nước bước".

Chưa thực sự may mắn như doanh nghiệp này, HTX dược liệu Mạnh Hương (Lào Cai) dù đã trải qua quãng thời gian lên đến 6 năm kể từ ngày đăng ký hồ sơ sở hữu trí tuệ nhưng đến nay vẫn chưa thể thu được “trái ngọt”.

Ông Nguyễn Tiến Mạnh, Giám đốc HTX cho biết, có lẽ thời gian kéo dài như vậy là do HTX tự đăng ký và không thông qua một đơn vị tư vấn, hỗ trợ nào. Trước đó, HTX đã nghiên cứu luật và thấy thời gian chờ đăng ký quyền sở hữu trí tuệ là khoảng 18 tháng. Nhưng thực tế đối với HTX đã kéo dài đến 6 năm là ngoài sức tưởng tượng. Điều này gây thiệt thòi cho HTX, nhất là trong bối cảnh đất nước bước vào thời đại công nghệ phát triển như vũ bão. Bởi có đăng ký được sở hữu trí tuệ, HTX mới xuất khẩu thuận lợi.

Ông Mạnh chia sẻ, HTX dù có nhãn hiệu đang trong quá trình đăng ký bảo hộ tại Cục Sở hữu trí tuệ, nhưng đi công tác tại một tỉnh, ông thấy có biển hiệu của một đơn vị cũng đang sử dụng tên và nhãn hiệu trên sản phẩm trùng với nhãn hiệu của HTX đang đăng ký, chỉ khác cách thiết kế font chữ. Và trước khi đăng ký, HTX đã thực hiện kiểm tra chưa có nhãn hiệu tương tự nào như HTX đăng ký. Nhãn hiệu của HTX cũng được thuê đơn vị thiết kế riêng.

Đăng ký sở hữu trí tuệ giúp hàng hóa thuận lợi vào các hệ thống phân phối hiện đại.

HTX rất lo lắng và không biết phải làm gì để ngăn chặn việc đơn vị đó sử dụng nhãn hiệu của HTX và HTX có cần phải đợi đến lúc có Giấy chứng nhận nhãn hiệu mới xử lý được vấn đề này không?

Rõ ràng, việc kéo dài thời gian chứng nhận sở hữu trí tuệ đang khiến các HTX gặp rất nhiều bất cập trong sản xuất kinh doanh và rơi vào thế bị động dù đã có ý thức và thực hiện đăng ký từ rất lâu.

Còn theo quy định pháp luật, sau khi nộp hồ sơ chậm chất là 18 tháng, HTX sẽ nhận được được thông báo của cơ quan đăng ký. Nhưng theo quy định, nếu hồ sơ của HTX không đúng quy định sẽ nhận được thông tin trả lời cụ thể là vì sao, thiếu cái gì… để HTX bổ sung.

Tuy nhiên, không ít HTX cho rằng dù thực hiện theo hướng dẫn, đóng phí đầy đủ nhưng hết thời gian theo quy định, HTX cũng không nhận được bất kỳ thông tin, hướng dẫn hay câu trả lời nào từ cơ quan đăng ký. Do đó, HTX không biết việc chưa được giấy chứng nhận sở hữu trí tuệ là vì lý do gì để có những khâu giải quyết phù hợp.

Cần có sự hỗ trợ kịp thời

Chị Bùi Như Quỳnh, Giám đốc HTX nông nghiệp công nghệ cao Đức Hòa (Thái Nguyên) cho biết, sản phẩm Trà mộc Liên của HTX được đăng ký bảo hộ nhãn hiệu tại Cục Sở hữu trí tuệ và được đăng ký nguồn gốc xuất xứ tại Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng nên thuận lợi trong việc mở rộng thị trường ra các đại lý độc quyền ở nhiều tỉnh, thành trên toàn quốc.

Rõ ràng cơ hội làm ăn, kinh doanh sau khi đăng ký sở hữu trí tuệ đối với HTX là không hề nhỏ, nhất là những HTX có ý định đưa sản phẩm vào các hệ thống phân phối hiện đại và xuất khẩu thì điều này là điều kiện tiên quyết trong quá trình làm việc với đối tác.

Bởi khi đăng ký sở hữu trí tuệ thành công, HTX sẽ tiếp cận khách hàng dễ dàng, tạo niềm tin với nhà đầu tư và đối tác, xác lập quyền chủ sở hữu với nhãn hiệu từ đó khai thác các giá trị từ việc độc quyền nhãn hiệu. Sản phẩm, nhãn hiệu của HTX cũng được bảo vệ hợp pháp.

Tuy nhiên, hiện nay, Luật Sở hữu trí tuệ chưa có những cơ chế cụ thể để bảo vệ quyền sở hữu công nghiệp (nhãn hiệu) trong trường hợp đang đăng ký thì có một đơn vị khác đã sử dụng, bởi lẽ nó là tài sản vô hình nên rất dễ bị các chủ thể khác xâm phạm.

Do đó, điều duy nhất trong trường hợp đã đăng ký bảo hộ nhưng chưa được cấp văn bằng, trong thời gian này, giới chuyện gia lưu ý các HTX chỉ còn cách là thu thập thông tin liên quan như chứng cứ chứng minh nhãn hiệu đó thuộc về quyền sở hữu của mình; thu thập các chứng cứ chứng minh nhãn hiệu của mình bị xâm phạm… Điều này nhằm mục đích sau khi được cấp văn bằng bảo hộ, chủ sở hữu nhanh chóng thực hiện các biện pháp ngăn chặn để bảo vệ được quyền lợi của mình.

Đại diện một công ty tư vấn luật có địa chỉ tại phường Tân Chánh Hiệp, quận 12, TP.HCM, cho biết hành trình đăng ký sở hữu trí tuệ với HTX hiện nay hết sức gian nan vì rất tốn thời gian.

Đa phần các HTX đều gặp khó khăn trong khâu chuẩn bị hồ sơ khiến thời gian kiểm định, đăng ký nhiều lần vẫn không thành công. Đồng thời, các quy định trong đăng ký sở hữu trí tuệ hiện vẫn còn thủ tục giấy tờ rườm rà dẫn đến tỷ lệ đăng ký sở hữu trí tuệ thành công còn thấp.

Song song đó, nhiều HTX, doanh nghiệp nhỏ còn thiếu nhân sự kinh nghiệm và chuyên trách về sở hữu trí tuệ nên khó đăng ký bảo hộ nhãn hiệu thành công ngay từ lần đầu tiên. Dù thông thường kết quả đăng ký nhãn hiệu thường có sau 18-24 tháng kể từ khi nộp hồ sơ, nếu đăng ký bị từ chối thì HTX phải mất thời gian làm lại từ đầu và đợi thêm 18-24 tháng để có kết quả mới.

Không chỉ mất thời gian, HTX còn có thể bị mất tiền “oan” vì dịch vụ đăng ký bảo hộ hiện nay diễn ra nhan nhản trên thị trường nhưng không phải đơn vị nào cũng có tâm với HTX. Do đó, HTX vẫn có thể bị mất tiền mà vẫn không đăng ký bảo hộ thành công.

Bà Nguyễn Thị Thu Liên (Hiệp hội Thực phẩm Minh Bạch-AFT) cho biết, muốn vươn ra biển lớn, HTX và cả doanh nghiệp cần phát triển thương hiệu và được đăng ký bảo hộ nhãn hiệu.

Tuy nhiên, HTX cần phải đọc và nghiên cứu kỹ các chính sách để biết và đi đòi quyền lợi cho chính mình. Bên cạnh đó, đăng ký sở hữu trí tuệ là phải làm ngay để sớm được bảo hộ và hưởng lợi thế ưu tiên của đến trước. Hiện, ngoài việc tự đăng ký, HTX có thể thông qua một số bộ ngành, hiệp hội trong lĩnh vực của mình đang sản xuất kinh doanh để có thể nhận được hỗ trợ phù hợp vì các hiệp hội này thường có các cơ chế, chính sách hỗ trợ các thành viên. Nếu thông qua cách này, HTX có thể giảm thủ tục, hồ sơ và kinh phí hơn là tự mình đăng ký sở hữu trí tuệ.

Bà Liên cũng cho rằng ngành chức năng cần phải đẩy mạnh vấn để xử lý hồ sơ, giấy tờ, thủ tục, vì đây vẫn là một trong những điểm nghẽn trong đăng ký sở hữu trí tuệ ở Việt Nam.