Hành trình tạo dựng thương hiệu OCOP của đồng bào DTTS
Chương trình OCOP được triển khai mạnh mẽ và trở thành “trợ lực” giúp nông sản của Quảng Ninh khẳng định vị thế trên thị trường trong và ngoài nước. Trong đó, có rất nhiều chủ doanh nghiệp, HTX, cá nhân là người DTTS đã tìm tòi, phát hiện, nghiên cứu, mạnh dạn đổi mới, khai thác thế mạnh địa phương tạo ra những sản phẩm OCOP mang dấu ấn riêng của mỗi vùng miền. Qua đó góp phần nâng cao đời sống cho người dân vùng DTTS và miền núi của tỉnh.
Bức tranh kinh tế ở vùng cao
Từ triền đồi hoang vu của xã Đông Ngũ, anh Lỷ Văn Quạn, giáo viên Trường TH&THCS Đại Dực 1, đã bắt tay gây dựng mô hình trồng ớt chào mào. Hành trình để ớt chào mào trở thành sản phẩm OCOP, hiện diện trong chuỗi giá trị nông sản của Quảng Ninh được anh Quạn thực hiện từ năm 2020.
Ban đầu, việc trồng ớt với anh Quạn chỉ để phục vụ bữa ăn gia đình. Sau dần, thấy bà con xin giống, đặt mua, anh đã nảy ra ý tưởng mở rộng diện tích trồng thử nghiệm theo hướng hữu cơ. Nói không với phân bón hóa học, tận dụng phân gà ủ hoai mục... là cách mà anh đã vận dụng mở rộng được diện tích trồng và giữ trọn hương vị tự nhiên của giống ớt chào mào. Đến năm 2023, sản phẩm ớt của anh đã được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao, mang lại thu nhập bình quân cho gia đình 300-400 triệu đồng/năm.
Anh Lỷ Văn Quạn cùng các hộ trồng thu hoạch ớt chào mào.
Anh Quạn chia sẻ: Ớt chào mào bói quả nhanh, tuy nhiên khá “khó tính”, cây chỉ bền khi được chăm sóc bằng phương pháp hữu cơ. Ngoài ra, nếu không biết cách bảo quản thì sản phẩm cũng nhanh bị héo và hỏng. Điều này đòi hỏi sự kiên trì và tuyệt đối tuân thủ đúng quy trình sản xuất hữu cơ ngay từ đầu. Chính điều này đã trở thành lợi thế cạnh tranh cho sản phẩm của chúng tôi.
Từ 2ha trồng ớt của gia đình anh Quạn, đến nay đã có gần 10 hộ trong khu vực cùng tham gia, hình thành vùng nguyên liệu tập trung, mở rộng liên kết sản xuất. Mô hình trồng ớt chào mào không chỉ mang lại nguồn thu nhập lớn mỗi năm, mà còn khơi dậy tinh thần khởi nghiệp trong cộng đồng người Sán Chỉ ở xã Đông Ngũ. Hành trình phát triển sản phẩm OCOP ớt chào mào không chỉ đem lại thu nhập, nâng cao đời sống cho người dân, mà còn góp phần đa dạng hóa bức tranh kinh tế tư nhân ở vùng cao.
Sản phẩm OCOP 3 sao ớt chào mào được bày bán tại Hội chợ OCOP Quảng Ninh - Thu Đông 2025.
Đầu tư vào KHCN và chủ động hình thành chuỗi sản xuất khép kín từ con giống đến chăn nuôi, tiêu thụ là hướng đi của HTX Dịch vụ nông nghiệp ấp trứng và sản xuất con giống gia cầm Thắng Huệ (xã Đầm Hà). Năm 2019, HTX được thành lập với mục tiêu cùng nhau phát triển mô hình chăn nuôi gia cầm, đặc biệt là ngan sao. Hơn chục thành viên tham gia HTX đã tuân thủ quy trình chuỗi sản xuất khép kín, chú trọng quy trình chăn nuôi an toàn nhằm duy trì chất lượng, đã giúp sản phẩm ngan sao Thắng Huệ của HTX được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao.
Anh Đinh Văn Thắng, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp ấp trứng và sản xuất con giống gia cầm Thắng Huệ, cho biết: Hiện HTX đã chủ động khâu ấp nở ngan con, vừa đáp ứng nhu cầu sản xuất nội bộ, vừa cung cấp dịch vụ ấp nở con giống cho các hộ liên kết trên địa bàn. Việc tuân thủ quy trình chăn nuôi an toàn luôn được các thành viên HTX đặt lên hàng đầu. Đây cũng là cách để chúng tôi giữ gìn và phát triển thương hiệu sản phẩm OCOP của địa phương.
Chăn nuôi ngan sao đạt chất lượng OCOP 3 sao tại HTX Dịch vụ nông nghiệp ấp trứng và sản xuất giống gia cầm Thắng Huệ (xã Đầm Hà).
Đường Hoa là xã miền núi của Quảng Ninh, những năm qua, tận dụng thế mạnh về khí hậu, thổ nhưỡng, người dân trên địa bàn đã từng bước đưa sản phẩm chè trở thành một trong những sản phẩm OCOP chủ lực của tỉnh, từng bước vươn ra khu vực và thế giới. Là người tiên phong trồng chè hữu cơ và dành cả đời gắn bó với vùng chè, bà Hà Ngọc Quỳnh, Giám đốc Công ty TNHH Thuấn Quỳnh, chia sẻ: Trong hành trình phát triển thương hiệu chè Hải Hà, có thời điểm (2013-2016) vùng chè lâm vào “khủng hoảng” lớn, sản phẩm chè không tiêu thụ được, diện tích trồng chè suy giảm nghiêm trọng, đời sống người dân bấp bênh... Đứng trước thách thức đó, các doanh nghiệp phải thay đổi tư duy sản xuất, lấy chất lượng làm trọng; đa dạng sản phẩm, đa dạng thị trường.
Từ quyết tâm đó, những đồi chè được trồng theo mô hình hữu cơ đã lại xanh tốt. Cùng với đó, Công ty TNHH Thuấn Quỳnh chủ động cải tiến và đầu tư công nghệ chế biến sao chè bằng gas thay bằng than như trước đây. Quan trọng hơn là doanh nghiệp đã cải tạo giống chè, sản xuất thâm canh, áp dụng cơ giới, quy trình thực hành nông nghiệp từ khâu sản xuất, chăm sóc, đến thu hái chè; chủ động cải tiến công nghệ chế biến, bao gói và mẫu mã sản phẩm. Nhờ đó, chất lượng chè được nâng lên về mọi mặt, khẳng định thương hiệu sản phẩm OCOP 4 sao.
Đa dạng hóa sản phẩm OCOP vùng đồng bào DTTS
Quảng Ninh hiện có trên 400 sản phẩm OCOP từ 3 đến 5 sao của 54 địa phương, trong đó có 8 sản phẩm đạt 5 sao (cấp quốc gia). 100% sản phẩm OCOP đạt chuẩn 3-5 sao đã được đưa lên sàn thương mại điện tử. Đặc biệt, có 62 sản phẩm OCOP đạt 3 sao và 14 sản phẩm đạt 4 sao của các chủ thể, HTX, doanh nghiệp là người DTTS, vùng sâu, vùng xa, hải đảo... Cũng từ tham gia chương trình OCOP, nhiều hộ dân vốn trước đây chỉ sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, đã vươn lên trở thành chủ cơ sở sản xuất, chủ doanh nghiệp nhỏ, tạo việc làm cho nhiều lao động địa phương.
Người dân và du khách tham quan, mua sắm tại Hội chợ OCOP Quảng Ninh - Thu Đông 2025.
Ngay cả các sản phẩm đã được cấp sao vẫn tiếp tục phát triển, nâng cấp, duy trì được tiêu chuẩn chất lượng, an toàn thực phẩm; bao bì, tem nhãn được cải tiến, nhãn sản phẩm hàng hóa được ghi đầy đủ các nội dung bắt buộc theo quy định. Tiêu biểu như các sản phẩm: Miến dong Bình Liêu, trà hoa vàng Ba Chẽ, rượu Ba Kích, gà Tiên Yên, giò chả Móng Cái, củ cải và dưa Đầm Hà...
Các sản phẩm đã và đang khẳng định chỗ đứng trên bản đồ sản phẩm OCOP Việt Nam, cũng như vươn ra ngoài thế giới. Đây được xem như một bước đột phá, mở ra cơ hội phát triển nông nghiệp địa phương, giúp người dân phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập; đồng thời quảng bá nền văn hóa giàu bản sắc dân tộc của Quảng Ninh.
Trồng chè hữu cơ - hướng đi bền vững của doanh nghiệp và các hộ dân trên địa bàn xã Đường Hoa.
Để giúp người tiêu dùng biết đến nhiều hơn về các sản phẩm OCOP của tỉnh, Quảng Ninh đã triển khai nhiều chương trình kết nối, xúc tiến, hội chợ. Thông qua những hoạt động này, các chủ thể OCOP được quảng bá, kết nối sản phẩm một cách có hiệu quả đến với người tiêu dùng. Các sản phẩm OCOP, nông sản đặc trưng của tỉnh được số hóa mã truy xuất nguồn gốc, đưa lên các sàn thương mại điện tử như Postmart, Voso... giúp kết nối thị trường trong và ngoài nước.
Quảng Ninh là một trong những địa phương đi đầu trong ứng dụng chuyển đổi số thuộc lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, từ quản lý tiêu chí nông thôn mới, đến truy xuất nguồn gốc và quảng bá sản phẩm OCOP. Tỉnh cũng đã dành nguồn lực đồng hành, hỗ trợ các cá nhân, doanh nghiệp phát triển kinh tế. Riêng giai đoạn 2021-2023 Quảng Ninh ưu tiên dành 240 tỷ đồng ngân sách ủy thác qua Ngân hàng Chính sách xã hội cho người dân vùng đồng bào DTTS, miền núi, biên giới, hải đảo vay vốn phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập.
Để các sản phẩm OCOP của Quảng Ninh đủ sức cạnh tranh và phát triển, các doanh nghiệp, HTX, tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh sản phẩm OCOP đã và đang không ngừng nâng cao chất lượng, mẫu mã, bao bì sản phẩm, khả năng cạnh tranh, thỏa mãn ở mức cao nhất nhu cầu ngày càng đa dạng của khách hàng.
In bài viết
