Thực hiện Chương trình OCOP ở Hà Nội: Phát triển sản phẩm từ các vùng chuyên canh

Đánh thức tiềm năng, lợi thế

Những năm qua, Hà Nội đang đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp theo vùng chuyên canh, đáp ứng nhu cầu lương thực, thực phẩm cho khoảng 10 triệu dân sinh sống trên địa bàn Thủ đô; một phần cung cấp cho các địa phương khác và hướng đến xuất khẩu.

Không những vậy, TP. Hà Nội còn tăng cường xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu, chế biến sâu, lựa chọn sản phẩm tham gia đánh giá, phân hạng Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP). Từ đây, Hà Nội đã đánh thức tiềm năng, lợi thế vùng chuyên canh để tăng số lượng và chất lượng các sản phẩm OCOP.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, hiện thành phố có 35 vùng lúa, 104 vùng rau, 56 vùng cây ăn quả, cùng 128 khu chăn nuôi tập trung. Đây là nền tảng vững chắc để gia tăng số lượng, xây dựng chuỗi giá trị và thương hiệu sản phẩm OCOP. Tính đến nay, toàn thành phố có hơn 3.400 sản phẩm OCOP được đánh giá, chứng nhận, chiếm khoảng 20,3% số sản phẩm OCOP của cả nước. Nhiều sản phẩm OCOP có nguồn gốc từ các vùng chuyên canh. 

Nhiều sản phẩm OCOP của Hà Nội có nguồn gốc từ các vùng chuyên canh cây ăn quả. Ảnh Nguyễn Mai

Hợp tác xã Sản xuất, kinh doanh nông nghiệp Đoàn Kết (xã Vân Đình) là một trong những mô hình rất thành công trong việc phát triển sản phẩm OCOP từ vùng chuyên canh tập trung. Những năm qua, hợp tác xã đã liên kết với hàng nghìn hộ nông dân để sản xuất lúa gạo quy mô lớn theo tiêu chuẩn VietGAP và áp dụng các kỹ thuật mới, sử dụng chế phẩm sinh học an toàn cho cây lúa. Cùng với đó, đơn vị đầu tư máy bay không người lái, hệ thống sấy thóc, xay xát và đóng gói sản phẩm... đủ tiêu chuẩn để vào siêu thị và thậm chí hướng tới xuất khẩu. Sản phẩm OCOP của hợp tác xã đã được công nhận đạt chuẩn OCOP 4 sao.

Hợp tác xã Rau an toàn Văn Đức (xã Bát Tràng) cũng là một trong những vùng chuyên canh rau trọng điểm của Hà Nội với diện tích gần 200ha. Nhờ tham gia OCOP, 17 sản phẩm rau của hợp tác xã đã được chứng nhận, dễ dàng vào siêu thị, bếp ăn tập thể và có giá bán tăng so với bán tại chợ đầu mối.

Tại vùng bãi Vân Nam (xã Phúc Lộc), Hợp tác xã Vân Nam chuyên canh chuối tiêu hồng, chuối tây Thái Lan. Sản phẩm đã được chứng nhận OCOP 4 sao, được hỗ trợ tem nhãn, xúc tiến thương mại đưa vào các bếp ăn tập thể trong trường học và quân đội, nên người trồng chuối rất yên tâm về đầu ra và có thu nhập tốt hơn các loại cây trồng khác.

Những kết quả trên cho thấy, các hợp tác xã và vùng sản xuất nông nghiệp chuyên canh tập trung đã và đang đóng góp rất tích cực cho mục tiêu phát triển số lượng, chất lượng và thương hiệu sản phẩm OCOP của Hà Nội. Việc có nhiều hợp tác xã phát triển sản phẩm để dự thi OCOP hằng năm cũng đã chứng minh Chương trình OCOP tạo nên sân chơi bình đẳng, minh bạch, không kém phần sôi động giữa các chủ thể sản xuất, kinh doanh.

Xây dựng chính sách khuyến khích phát triển

Ghi nhận của phóng viên cho thấy, những năm gần đây, với sự hỗ trợ của các cơ quan chức năng, các hợp tác xã nông nghiệp đã được củng cố, cơ bản đáp ứng yêu cầu phục vụ sản xuất của các hộ thành viên. Nhiều hợp tác xã đã tạo được sức cạnh tranh với các thành phần kinh tế khác, làm tốt công tác chỉ đạo sản xuất nông nghiệp, bảo đảm về thời vụ, bố trí cây trồng hợp lý, đưa giống cây trồng, vật nuôi năng suất, chất lượng, giá trị cao vào sản xuất; chú trọng cải tạo nâng cấp cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất; đầu tư trang thiết bị máy móc, công cụ làm dịch vụ sản xuất để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm.

Để phát triển OCOP từ vùng chuyên canh, Hà Nội đã đưa ra nhiều chính sách, trong đó tập trung vào hỗ trợ chủ thể xây dựng các vùng nguyên liệu đạt chuẩn, theo các tiêu chí hữu cơ, an toàn, VietGAP, GlobalGAP, HACCP, xây dựng mã vùng trồng và thương hiệu vùng trồng cho sản phẩm OCOP… Bên cạnh đó, hoàn thiện hồ sơ đánh giá, phân hạng sản phẩm; xây dựng chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ sản phẩm; triển khai xúc tiến thương mại, kết nối thị trường. Đồng thời, đẩy mạnh xúc tiến thương mại, kết nối tiêu thụ sản phẩm nông sản chủ lực, sản phẩm OCOP, đặc sản vùng miền, không chỉ trong nước mà còn hướng tới xuất khẩu; khuyến khích các doanh nghiệp, hợp tác xã xây dựng, đăng ký và phát triển thương hiệu, quảng bá và kết nối sản phẩm thông qua các kênh truyền thông, hội chợ, sàn giao dịch điện tử. 

TP. Hà Nội đã và đang xây dựng nhiều chính sách khuyến khích phát triển sản phẩm OCOP. Ảnh: Minh Phú

Tuy nhiên, việc phát triển OCOP từ các vùng chuyên canh, các hợp tác xã tại Hà Nội vẫn còn không ít thách thức, khó khăn. Điển hình như: Quy mô sản xuất nhiều nơi vẫn nhỏ lẻ, phân tán; nhiều hợp tác xã còn yếu về công nghệ, xây dựng thương hiệu, mẫu mã. Khả năng tiếp cận thị trường xuất khẩu, ứng dụng số hóa, truy xuất nguồn gốc chưa đồng đều.

Xuất phát từ thực tiễn, nhiều chủ thể sản xuất đã đưa ra những kiến nghị thiết thực nhằm phát triển sản phẩm đặc trưng địa phương, nâng cao thu nhập và đóng góp vào mục tiêu Chương trình OCOP. Điển hình, Giám đốc Công ty cổ phần Sản xuất và kinh doanh thực phẩm an toàn Vinh Hà (xã Đại Xuyên) Nguyễn Thị Mai- đơn vị đang cung cấp rau an toàn cho các trường học tại Hà Nội, kiến nghị Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ về vốn và hạ tầng cho các vùng sản xuất. Cụ thể, kiến nghị bao gồm việc xây dựng nhà máy sơ chế, chế biến, bảo quản nông sản tại vùng sản xuất để bảo đảm chất lượng sản phẩm và tiết kiệm chi phí vận chuyển.

Theo Phó Chánh Văn phòng chuyên trách Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới Hà Nội Ngọ Văn Ngôn, từ vùng chuyên canh tập trung, sản phẩm OCOP của Hà Nội như gạo, rau, củ, quả, dược liệu, chè, nông sản chế biến… đã bước ra với diện mạo mới quy mô lớn hơn, chất lượng cao hơn, thương hiệu rõ nét hơn, góp phần nâng cao giá trị cho nông nghiệp Thủ đô và đổi thay đời sống người dân nông thôn.

Trong thời gian tới, Hà Nội sẽ tiếp tục ban hành và triển khai các hỗ trợ toàn diện cho các chủ thể OCOP, bao gồm hỗ trợ về vốn, đào tạo nâng cao năng lực, chuyển giao công nghệ, xúc tiến thương mại và xây dựng thương hiệu.

Cụ thể, về tài chính, thành phố sẽ cung cấp các chương trình tín dụng ưu đãi, hỗ trợ lãi suất, và huy động vốn qua các hợp tác xã cổ phần để các chủ thể OCOP mở rộng sản xuất.

Đối với hoạt động đào tạo và tập huấn, thành phố tổ chức các khóa đào tạo về quản trị, tiếp thị, và chuyển đổi số cho khoảng 1.200 cán bộ quản lý và 100% lãnh đạo doanh nghiệp, hợp tác xã.

Trong lĩnh vực hạ tầng, sẽ đầu tư nâng cấp 5 - 10 trung tâm thiết kế sáng tạo và bán sản phẩm OCOP gắn với du lịch vào năm 2025, đồng thời hỗ trợ xây dựng các điểm bán hàng OCOP tại các khu du lịch và trung tâm hành chính.

Khâu quan trọng nhất và không thể thiếu đó là hỗ trợ các hoạt động xúc tiến thương mại. Thành phố sẽ hỗ trợ các chủ thể tham gia hội chợ trong và ngoài nước, xây dựng thương hiệu, và áp dụng công nghệ số trong quảng bá sản phẩm để mở rộng thị trường, các chủ thể OCOP yên tâm sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm.