Tại Hội nghị về giải pháp thúc đẩy phát triển công nghiệp hỗ trợ ngày 19/12. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ khát vọng công nghiệp phụ trợ không chỉ dừng ở tham gia chuỗi sản xuất ô tô, xe máy mà cả ngành hàng không. Lãnh đạo Chính phủ cũng nêu thực tế, Việt Nam đã tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu cần thành công xưởng thực sự trong sản xuất công nghiệp nói chung và đặc biệt công nghiệp nói riêng.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề cập đến những thành công bước đầu của ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam trong những năm qua. Chúng ta đã địa hóa được 40-45% nguyên liệu da giày, 15% linh kiện điện tử, 5% linh kiện điện tử tiêu dùng công nghệ cao.

Thủ tướng biểu dương một số doanh nghiệp đi đầu trong phát triển công nghiệp hỗ trợ Việt Nam như Thaco đã có 30 nhà máy sản xuất phụ trợ, có tỷ lệ nội địa hóa 40%; Samsung đạt tỷ lệ nội địa là 30%; VinFast đã nội địa hóa được 90% với dòng xe máy điện mới ra mắt…

Tuy nhiên, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thẳng thắn chỉ ra 7 tồn tại của ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam hiện tại.

Thứ nhất, Việt Nam chưa có ngành công nghiệp mũi nhọn, đóng vai trò dẫn dắt, nhiều ngành công nghiệp ưu tiên phát triển không đạt mục tiêu đề ra. Từ đó dẫn đến công nghiệp hỗ trợ kém phát triển, tỷ lệ nội địa hóa các ngành công nghiệp còn thấp.

Các ngành công nghiệp chưa phát triển do thiếu chính sách đủ mạnh trong việc tăng cường năng lực doanh nghiệp tư nhân, chưa tạo lập môi trường kinh doanh minh bạch, ổn định bình đẳng. Việc lựa chọn các ngành công nghiệp mũi nhọn, ưu tiên còn dàn trải. Chính sách phát triển công nghiệp thiếu đồng bộ, tính khả thi thấp. Công nghiệp của tư nhân phát triển mạnh mẽ.

Thứ hai, trên tổng quan doanh nghiệp Việt Nam còn quá ít doanh nghiệp hỗ trợ, năng lực còn thấp. Năm 2016, số lượng doanh nghiệp hỗ trợ chỉ chiếm 4,5% của ngành công nghiệp chế biến chế tạo, đó là chưa nói đến năng lực kỹ thuật, hàm lượng công nghệ cao.

Yếu kém thứ ba được người đứng đầu Chính phủ chỉ ra là chúng ta đã có một số cố gắng, nhưng chưa đủ lực tham gia vào chuỗi cung ứng sản xuất toàn cầu, nhất là khi trình độ công nghệ Việt Nam còn khoảng cách với các nước trong khu vực. Tư duy “sản xuất kín” vẫn còn phổ cấp trong các ông chủ đầu tư.

Thứ tư, lực lượng tham gia công nghệ hỗ trợ còn chưa bắt kịp xu hướng đi lên của thế giới.

Thứ năm, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chỉ ra nguồn nhân lực chất lượng cao, có trình độ kỹ năng chuyên môn chúng ta vẫn còn hạn chế. Các trường đào tạo chưa gắn với thực tiễn sản xuất, chưa đáp ứng yêu cầu.

Thứ sáu, sự gắn kết doanh nghiệp trong nước và FDI còn hạn chế. Nhất là một số FDI chưa chú trọng phát triển nhà cung cấp nội địa, còn khép kín trong sản xuất.

Thứ bảy, nhiều địa phương, bộ ngành chưa dành đất đai cho phát triển công nghiệp hỗ trợ, công tác xúc tiến và chính sách còn yếu.

“Đất đai nằm ở đâu, ở chính các địa phương. Ví như ngành dệt may dệt nhuộm, tỉnh nào cũng từ chối. Nếu chúng ta thực thi CPTPP, nếu đối đầu với Mexico, chúng ta có thể thua cuộc trong ngành dệt may do công nghiệp phụ trợ kém”, ông nói.

Ông đề nghị cần coi trọng phát triển nhân lực cho ngành công nghiệp hỗ trợ, nhất là trong doanh nghiệp. Hệ thống đào tạo nghề phải ưu tiên phát triển, đào tạo theo nhu cầu. Cần lưu ý cần chú trọng phát triển khoa học công nghệ, doanh nghiệp công nghệ đi tắt đón đầu, làm sao phát triển công nghiệp hỗ trợ.