Ngành điều lại "khổ" với thị trường Trung Quốc

Theo ông Nguyễn Đức Thanh, Chủ tịch Hiệp hội điều Việt Nam (Vinacas), xuất khẩu hạt điều sang thị trường Trung Quốc đang đối mặt nhiều khó khăn khi nước này thực hiện chính sách tăng chất lượng nông sản nhập khẩu và chính quy hóa các thủ tục nhập khẩu.

NgÃ nh Äiá»u láº¡i "khá»" vá»i thá» trÆ°á»ng Trung Quá»c

"Thứ nhất, về thuế nhập khẩu, theo Hiệp định thương mại tự do ASEAN – Trung Quốc, phần lớn nông sản (trong đó có hạt điều) xuất khẩu sang Trung Quốc được hưởng thuế ưu đãi 0%. Nhưng thực tế là hạt điều Việt Nam không được hưởng lợi khi nước này tăng thuế GTGT đánh vào các nhà nhập khẩu lên 17% nên thực chất là thuế tăng chứ không giảm. Do đó, nhà nhập khẩu điều Trung Quốc buộc phải tính toán lại giá mua điều từ Việt Nam để cân đối lợi nhuận.

Thứ hai, trước đây Việt Nam xuất khẩu được nhiều điều phẩm cấp thấp sang Trung Quốc và xem đây là một lợi thế do bán được nhiều chủng loại nhưng vài tháng gần đây Trung Quốc từ chối nhập khẩu dòng hàng này. Như vậy, dòng sản phẩm phẩm cấp thấp mất thị trường quan trọng.

Thứ ba, Trung Quốc vừa đưa ra lộ trình về việc kiểm soát nguồn gốc tất cả nông sản nhập khẩu từ Việt Nam. Với ngành điều, nếu sử dụng nguyên liệu từ châu Phi (đang chiếm tỉ lệ cao) sẽ không còn hưởng ưu đãi bởi quy định 70% hàm lượng giá trị gia tăng phải được thực hiện tại Việt Nam. Đây là 3 đòn chí mạng mà ngành điều đang gặp phải tại thị trường Trung Quốc" – ông Thanh nhận định.

Muốn hưởng ưu đãi từ thị trường Trung Quốc doanh nghiệp chế biến phải sử dụng nguyên liệu từ Việt Nam là chủ yếu

Ngoài ra, theo ông Thanh, trước đây thủ tục thanh toán khi mua bán với đối tác Trung Quốc rất đơn giản nhưng nay thì hồ sơ đề nghị thanh toán ngày càng dày hơn với rất nhiều loại giấy tờ, ngược lại với Việt Nam đang trong xu hướng đơn giản hóa thủ tục. Chính vì vậy, thị phần xuất khẩu hạt điều sang Trung Quốc các tháng đầu năm đã giảm xuống còn 10% so với mức 12-13% bình quân những năm trước.

Không chỉ riêng ngành điều, các ngành nông sản chủ lực khác của Việt Nam xuất hàng sang Trung Quốc cũng bị ảnh hưởng khi nước này siết kiểm soát tiểu ngạch để chuyển dịch sang xuất nhập khẩu chính ngạch.

Trung Quốc siết xuất xứ nhiều mặt hàng

Việc quản lý chặt xuất xứ, yêu cầu truy xuất nguồn gốc, tăng chất lượng là yêu cầu chính đáng của nước nhập khẩu nhưng thực tế là nhiều ngành hàng nông nghiệp của Việt Nam còn nhỏ lẻ, chưa đáp ứng các quy định về xuất nhập khẩu chính quy. Ví dụ như mặt hàng gạo, trước đây việc nhập khẩu khá tự do cả đường chính ngạch lẫn tiểu ngạch. Nhưng từ cuối năm 2016 đến nay, chỉ có khoảng 20 doanh nghiệp gạo Việt Nam được Trung Quốc kiểm tra, cấp phép mới được xuất khẩu sang nước này.

Hay như mặt hàng thịt heo, Việt Nam đã từng xuất khẩu được rất nhiều heo hơi tiểu ngạch sang Trung Quốc nhưng vẫn chưa đàm phán xong để mở cửa thị trường chính ngạch.

Theo NLĐ