Định vị thương hiệu gạo Việt trong bối cảnh mới

Đã có thương hiệu trên thế giới

Theo số liệu về tình hình xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam tháng 12 và năm 2024 của Tổng Cục Hải quan Việt Nam, năm 2024, lượng gạo xuất khẩu của cả nước đạt mức cao nhất từ trước tới nay, với 9,03 triệu tấn, tăng 11,1% so với năm trước và trị giá đạt 5,67 tỉ USD, tăng 21,2%.

Gạo Việt Nam chủ yếu được xuất khẩu sang thị trường ASEAN với 6,43 triệu tấn, chiếm 71% tổng lượng gạo xuất khẩu, tăng 31% so với năm trước. Xuất khẩu gạo sang Trung Quốc 285.000 tấn, giảm 69% so với năm trước.

Thời gian qua, với việc xuất khẩu gạo cho khoảng 150 quốc gia trên thế giới, sản lượng bình quân hàng năm dao động từ 6 – 8 triệu tấn. Ông Lê Thanh Tùng - Phó Chủ tịch Hiệp hội Ngành hàng Lúa gạo Việt Nam - cho rằng, gạo nước ta đã có thương hiệu định vị trên toàn cầu. Điều cần làm hiện nay là có sự khai thác mạnh mẽ hơn để nâng cao giá trị của hạt gạo Việt Nam trong thời gian tới.

“Đề án phát triển bền vững một triệu hecta chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đến năm 2030 (gọi tắt là Đề án) là một trong những cách để xây dựng thương hiệu gạo Việt Nam ở từng phân khúc, từng quốc gia, từng giai đoạn khác nhau, mang lại lợi ích cho các thành tố tham gia, từ người tiêu dùng, nông dân đến doanh nghiệp xuất khẩu”, ông Tùng nói.

Theo Phó Chủ tịch Hiệp hội Ngành hàng Lúa gạo Việt Nam, nước ta muốn xây dựng thương hiệu hạt gạo và định vị tốt, cần phải bắt đầu từ những khẩu hiệu về sự thân thiện, trách nhiệm của sản xuất lúa gạo đối với môi trường, người tiêu dùng và các thành phần tham gia. Trong đó, điều quan trọng nhất là cần có sự minh bạch về lúa gạo từ sản xuất đến tiêu dùng.

Định vị trong bối cảnh mới

Trước bối cảnh mới, yêu cầu mới, nhất là hàng nông sản Việt Nam phải cạnh tranh hết sức gay gắt trên thị trường thế giới, Tiến sĩ Trần Hữu Hiệp - Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch ĐBSCL - cho rằng, cần có sự tiếp cận đa ngành và phối hợp liên ngành trong việc xây dựng thương hiệu gạo của các doanh nghiệp, vùng miền và thương hiệu gạo quốc gia.

Việc áp dụng những lợi thế và tiếp tục phát huy thành tựu của công nghệ sinh học trong lai tạo để có những giống lúa mới, cạnh tranh và đáp ứng được nhu cầu thị trường cần phải được quan tâm. Đồng thời, cần phải chuyên nghiệp hóa bằng cách xây dựng những vùng nguyên liệu, đặc biệt là vùng nguyên liệu 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp.

Thương hiệu gạo không chỉ là chiếc áo mặc cho hạt gạo mà phải là sự chuyển tải từ giá trị kinh tế, thương mại đến các giá trị về văn hóa, môi trường, truyền thống. Do đó, cần phải xây dựng những câu chuyện mang nét đặc thù của từng vùng miền gắn với hạt gạo.

Việc hoàn thiện hệ thống pháp lý để bảo vệ tốt nhất giá trị sở hữu trí tuệ thông qua bảo vệ quyền tác giả, thương hiệu và nhãn hiệu gắn liền với gạo cũng cần được thực hiện. Từ đó, tạo điều kiện để các nhà khoa học nghiên cứu, ứng dụng và xây dựng những thương hiệu gạo không chỉ ở phạm vi quốc gia mà còn tiếp cận với thị trường thế giới.