Thích ứng với những thay đổi về nhân khẩu học và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao

Xu hướng nhân khẩu học và tác động đến doanh nghiệp

Thế giới đang trải qua những thay đổi lớn về nhân khẩu học, trong đó hai xu hướng quan trọng đang tác động mạnh đến nền kinh tế toàn cầu: dân số già hóa ở các nước phát triển và sự gia tăng tầng lớp trung lưu tại các nền kinh tế mới nổi. Các doanh nghiệp cần có chiến lược linh hoạt để thích ứng với những thay đổi này, đảm bảo năng lực cạnh tranh trong môi trường kinh doanh đang biến đổi nhanh chóng.

Theo McKinsey và World Bank, dân số già tại các quốc gia như Nhật Bản, Đức và châu Âu đang thúc đẩy nhu cầu cao hơn về các sản phẩm chăm sóc sức khỏe, bảo hiểm và dịch vụ hưu trí. Ngược lại, tại các thị trường đang phát triển như Việt Nam, Ấn Độ, Indonesia, tầng lớp trung lưu đang phát triển nhanh, tạo ra cơ hội lớn trong các ngành tiêu dùng, công nghệ và dịch vụ tài chính.

Tại Việt Nam, Gen Z và Millennials hiện đang là nhóm tiêu dùng quan trọng nhất. Theo nghiên cứu của WEF - Future of Jobs Report 2025, thế hệ này có xu hướng ưu tiên các sản phẩm bền vững, dịch vụ công nghệ cao và các doanh nghiệp có trách nhiệm xã hội. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải nhanh chóng điều chỉnh chiến lược tiếp cận khách hàng, phát triển sản phẩm phù hợp với nhu cầu tiêu dùng mới.

(Ảnh minh họa)

Cơ hội và thách thức cho doanh nghiệp Việt Nam

Các doanh nghiệp Việt Nam cần điều chỉnh chiến lược để khai thác tiềm năng từ các thay đổi nhân khẩu học:

• Tập trung vào phát triển sản phẩm và dịch vụ cho tầng lớp trung lưu: Cải tiến các mô hình kinh doanh theo hướng tích hợp công nghệ, tập trung vào các nhu cầu mới như tài chính số, giáo dục trực tuyến, thương mại điện tử và dịch vụ chăm sóc sức khỏe.
• Phát triển dịch vụ chăm sóc sức khỏe và y tế từ xa: Như Thế giới Di động và FPT Retail đã thực hiện, các công ty có thể tận dụng công nghệ số để cung cấp dịch vụ y tế cho nhóm dân số già.
• Nâng cao giá trị thương hiệu qua trách nhiệm xã hội: Các công ty cần cam kết với ESG để thu hút thế hệ trẻ có ý thức về môi trường và trách nhiệm xã hội.

Tác động của tự động hóa và yêu cầu về nguồn nhân lực mới

Theo WEF - Future of Jobs Report 2025, tự động hóa sẽ thay thế 85 triệu công việc trên toàn cầu vào năm 2025, nhưng đồng thời tạo ra 97 triệu công việc mới, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ và đổi mới sáng tạo. Điều này đặt ra thách thức lớn đối với lực lượng lao động, đồng thời tạo cơ hội cho các doanh nghiệp nhanh chóng điều chỉnh mô hình đào tạo và tuyển dụng.

Các doanh nghiệp Việt Nam cần:

• Tập trung đào tạo kỹ năng số: AI, Big Data, Blockchain, an ninh mạng sẽ là các kỹ năng quan trọng trong tương lai. Doanh nghiệp cần đầu tư vào các chương trình đào tạo lại (reskilling) và nâng cao kỹ năng (upskilling) để giúp lực lượng lao động thích nghi với sự thay đổi.
• Hợp tác với các tổ chức giáo dục quốc tế: Theo báo cáo NCWES Cyber Workforce & Education Strategy 2023, hợp tác với các tổ chức như UNESCO, OECD và các trường đại học quốc tế sẽ giúp doanh nghiệp tiếp cận các chương trình đào tạo tiên tiến, đồng thời cập nhật các chuẩn mực quốc tế về phát triển nguồn nhân lực.
• Xây dựng mô hình tổ chức linh hoạt: Theo Japan SPOTLIGHT, các doanh nghiệp cần thay đổi từ mô hình tổ chức phân cấp truyền thống sang mô hình linh hoạt hơn, khuyến khích đổi mới sáng tạo và luân chuyển nhân sự nhằm tối ưu hóa việc ứng dụng AI và công nghệ số.

Nhân khẩu học thay đổi và sự phát triển của công nghệ đang tái định hình thị trường lao động và hành vi tiêu dùng. Các doanh nghiệp Việt Nam cần nhanh chóng điều chỉnh chiến lược nhân sự, đầu tư vào đào tạo kỹ năng số và đổi mới sản phẩm để phục vụ tốt hơn các nhóm khách hàng mới nổi. Việc áp dụng mô hình kinh doanh bền vững, tận dụng công nghệ và đầu tư vào nguồn nhân lực chất lượng cao sẽ là chìa khóa giúp doanh nghiệp phát triển bền vững trong tương lai.