Mới đây, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã có văn bản trả lời đại biểu Quốc hội Thạch Phước Bình (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Trà Vinh) các nội dung chất vấn và kiến nghị một số giải pháp khẩn cấp, cần thiết để bảo vệ ngành mía đường Việt Nam trong quá trình hội nhập ATIGA.

Thủ tướng cho biết, một số nội dung chất vấn và ý kiến của đại biểu Thạch Phước Bình cũng là nội dung mà một số đại biểu và đoàn đại biểu quốc hội khác và Hiệp hội Mía đường Việt Nam đã kiến nghị, chất vấn Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành có liên quan trong thời gian gần đây. 

Trước những khó khăn của ngành mía đường trong quá trình hội nhập, Thủ tướng Chính phủ đã chủ trì cuộc họp của thường trực chính phủ làm việc với các bộ, ngành, Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng và Hiệp hội Mía đường Việt Nam bàn giải pháp tháo gỡ khó khăn cho ngành mía đường. 

Quan điểm của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ là chúng ta cần chủ động nâng cao năng lực, sẵn sàng cạnh tranh để hội nhập quốc tế một cách bình đẳng với tinh thần độc lập, tự cường; chấp nhận chuyển đổi một số vùng sản xuất mía không hiệu quả, đào thải nhà máy đường thua lỗ, yếu kém theo qui luật của thị trường; hình thành vùng nguyên liệu mía gắn với nhà máy đường sản xuất hiệu quả, đủ sức cạnh tranh và phát triển bền vững.

"Ngành mía đường cần nhìn nhận thẳng thắn, phân tích thấu đáo các thách thức, yêu cầu đặt ra để có giải pháp, đối sách phù hợp nhằm cơ cấu thực chất hơn hoạt động sản xuất, kinh doanh, phát huy hơn nữa các lợi thế của ngành nhằm cải thiện năng suất, chất lượng mía nguyên liệu, nâng cao năng lực và khả năng cạnh tranh của các nhà máy sản xuất đường, phát triển ngành mía đường phù hợp trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay", Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh.

Theo đó, trả lời một số vấn đề cụ thể mà đại biểu Thạch Phước Bình kiến nghị, như đàm phán với ASEAN đưa sản phẩm đường vào Schedule E của biểu thuế để được áp dụng điều khoản số 24 của Hiệp định ATIGA về đối xử đặc biệt với mặt hàng nhạy cảm là gạo và đường, Thủ tướng cho biết từ đầu năm 2019, Bộ Công Thương đã tìm hiểu khả năng áp dụng nghị định thư này trong trường hợp của Việt Nam. 

Cụ thể, tại Hội nghị lần thứ 30 của Ủy ban điều phối thực hiện ATIGA tháng 6/2019, Việt Nam đã chính thức yêu cầu bộ phận pháp lí và giám sát hiệp định (LSAD) của Ban Thư kí ASEAN làm rõ một số qui định của nghị định thư về đối xử đặc biệt đối với mặt hàng gạo và đường. 

Tại Hội nghị CCA lần thứ 32, tháng 2/2020, bộ phận pháp lí và giám sát hiệp định của Ban Thư kí ASEAN đã không đưa ra được câu trả lời lời cho phía Việt Nam liên quan đến nội dung nêu trên. 

Đại diện Việt Nam đã kiên quyết yêu cầu đưa vào nội dung biên bản kì họp CCA lần thứ 32 về việc LSAD chưa có câu trả lời cho Việt Nam, khẳng định, đây là nội dung liên quan đến các nước thành viên ASEAN bao gồm có Philippines, Indonesia không riêng của Việt Nam, Ban Thư kí ASEAN phải có nội dung giải thích rõ ràng cho phía Việt Nam vào kì họp tới. 

Theo đó, Ban thư kí ASEAN đã ghi nhận và sẽ nghiên cứu thêm để có câu trả lời cho Việt Nam vào kỳ họp tiếp theo. Tuy nhiên, do dịch bệnh COVID-19 nên các cuộc họp của ASEAN đang bị hoãn lại. Khi có kết quả tham vấn, Bộ Công Thương sẽ cập nhật báo cáo Thủ tướng Chính phủ để thông tin đến đại biểu Quốc hội .

Về tính giá FIT điện đồng phát bã mía bằng với giá FIT điện sinh khối với mức giá tương đương Thái Lan và Philippines, Thủ tướng đã ban hành Quyết định số 08 2020/QĐ-TTg ngày 5/3/2020, sửa đổi, bổ sung một số điều của Quyết định 24/2014/QĐ-TTg.

Theo đó giá điện sinh khối từ các dự án đồng phát nhiệt điện biểu giá mua tại điểm giao nhận là 1634 đồng/kWh, tương đương 7,03 USCent/kWk (mức cũ là 5,8 USCent/kWk), tức đã tăng hơn 30% so với qui định trước đây. 

Trong thời gian tới, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Công Thương tiếp tục theo dõi hiệu quả của các dự án đồng phát nhiệt điện từ các nhà máy đường để nghiên cứu sửa đổi khi cần thiết.

Đối với kiến nghị điều chỉnh Thông tư 37/2018/TT-BNNPTNT, bổ sung sản phẩm mía và đường từ mía vào danh mục sản phẩm chủ lực quốc gia, được hỗ trợ theo nghị định số 57/2018/NĐ-CP về cơ chế chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp nông thôn, Thủ tướng cho rằng, khuyến khích phát triển các sản phẩm chủ lực quốc gia cần có một số tiêu chí phù hợp đối với sản phẩm, xem xét trên tổng thể cơ cấu ngành nông nghiệp.

Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Kế hoạch cơ cấu lại ngành nông nghiệp giai đoạn 2017-2020, trong đó xác định rõ nhóm sản phẩm chủ lực quốc gia là những sản phẩm có kim ngạch xuất khẩu từ 1 tỉ USD trở lên và thịt heo, thịt gia cầm. 

Trên cơ sở đó, Bộ NN&PTNT đã xác định có 13 sản phẩm nông nghiệp chủ lực quốc gia. Sản phẩm mía và đường từ mía chưa đáp ứng được tiêu chí, bổ sung vào danh mục sản phẩm chủ lực quốc gia là chưa phù hợp. 

Tuy nhiên, Thủ tướng khẳng định, mía và các sản phẩm từ mía vẫn được hưởng các hỗ trợ tại Nghị định số 57/2018/NĐ-CP, nếu có những dự án đáp ứng được các điều kiện qui định tại Nghị định này.